Een duurzame veiligheidscultuur is een zaak van iedereen in de organisatie!

Wanneer het over veiligheidscultuur gaat, maken veel organisaties appel op de medewerkers en direct leidinggevenden op de werkvloer. De perceptie leeft dat daar de uitvoerende activiteiten gebeuren, waarbij de meeste arbeidsongevallen plaatsvinden. Als we dieper ingaan op de echte betekenis van een duurzame veiligheidscultuur, kunnen we enkel concluderen dat alles draait rond de vraag hoeveel mensen – dwars doorheen de organisatie – tonen authentiek "veiligheidseigenaarschap". Dit staat los van hun functieniveau, hun taken en/of verantwoordelijkheden.

Maar dat is nog niet alles: de geciteerde redenering gaat immers totaal voorbij aan het feit dat een organisatie een collectief geheel is met een eigen identiteit, met eigen waarden, normen en bedrijfscultuur. Binnen zo’n collectief beïnvloedt alles en iedereen elkaar. Niet in het minst op het vlak van veiligheid.

Laat het duidelijk zijn: binnen een sterke veiligheidscultuur heeft iedereen, zonder enige uitzondering, een specifieke rol. Een kort overzicht maakt dit duidelijk.

DIRECTIE EN TOPMANAGEMENT

Van directie en topmanagement mag worden verwacht dat ze, als rasechte promotors van veiligheid, regelmatig en proactief aanwezig zijn op de werkvloer.

Voor deze specifieke functiegroep zou het een evidentie moeten zijn dat ze weigeren om ook maar enige toegeving te doen op vlak van veiligheid, al dan niet in het belang van de productieresultaten. Sterker nog: elke zinvolle vraag naar veiligheidsmiddelen en ondersteuning wordt onverkort gehonoreerd.

LIJNMANAGEMENT

Los van het feit dat deze groep vanuit wettelijk oogpunt een grote verantwoordelijkheid draagt voor de arbeidsveiligheid op de werkvloer, vervult men een onberispelijke voorbeeldfunctie. Als echte veiligheidsambassadeurs dienen ze hun direct leidinggevenden te coachen in het managen van het juiste veiligheidsgedrag op de werkvloer.

Op die manier groeit het broodnodige vertrouwen bij de direct leidinggevenden om hen op de hoogte te houden van mogelijke veiligheidsproblemen. Het scheppen van de randvoorwaarden voor de teamleaders om zelf veiligheidsuitdagingen aan te gaan, is een eerste stap naar collectief "veiligheidseigenaarschap".

DIRECT LEIDINGGEVENDEN

De inzet van deze functiegroep wordt zwaar onderschat, ook op vlak van arbeidsveiligheid. Van hen mag verwacht worden dat ze van elke veiligheidsbijeenkomst een inspirerend leermoment maken en dat ze de mensen in hun ploeg aanmoedigen om elke onveilige situatie meteen te melden.

Ze zijn de eerste en meteen ook de krachtigste hefboom om directe feedback te geven op het veiligheidsgedrag van hun medewerkers. Op die manier kan continu gewerkt worden aan ontwikkeling, verandering en beïnvloeding van het gedrag.

OPERATIONELE MEDEWERKERS

In een sterke veiligheidscultuur zijn operationele medewerkers geen passief lijdend voorwerp, maar een actief meewerkend voorwerp. Van deze functiegroep mag in de eerste plaats worden verwacht dat ze niet enkel zorg dragen voor hun eigen veiligheid, maar ook voor die van hun collega’s. Dit betekent uiteraard dat ze nooit de andere kant mogen opkijken en meteen moeten reageren op onveilige handelingen.

Net zo goed mag verwacht worden dat ze onveilige situaties melden en zelfs voorstellen formuleren om de veiligheid op het werk te verbeteren.

Als u dacht dat we hiermee klaar zijn met onze opsomming, heeft u het mis. Mobiliseer eveneens de kantoormedewerkers en contractoren.

UW KANTOORMEDEWERKERS

‘Ze hebben niets met arbeidsveiligheid te maken’ is helaas een veel gehoorde uitspraak en zelf zijn ze meestal de eersten om dit te beweren. Onterecht. Op kantoor is arbeidsveiligheid en ergonomie manifest aan de orde is, zeker omdat respectievelijk vallen & struikelen en ergonomische risico’s een van de meest voorkomende oorzaken van arbeidsongevallen zijn.

Kantoormedewerkers vertolken dus een ambassadeursrol ten aanzien van collega’s, klanten, bezoekers of andere externen.

CONTRACTOREN

Van deze groep mag en moet worden verwacht dat ze waarde toevoegen aan uw veiligheidscultuur en niet omgekeerd. Beding dit van meet af contractueel af met hen.

U merkt het: een sterke veiligheidscultuur is van en voor al uw stakeholders. Geen enkele interne of externe functiegroep kan zich hieraan onttrekken.

Anne-Marie Vanhooren

Senior Consultant Veiligheidscultuur - Stepstones for safety