Een nieuwe aanpak in veiligheid dringt zich op.

De huidige aanpak in veiligheid en gezondheid is geënt, op veiligheidstheorieën van Heinrich, organisatietheorieën van het scientific management van Taylor of psychologische inzichten van het behavior based safety. Deze maken plaats voor een eigentijdse aanpak in de veiligheidskunde. De pandemie Covid-19 is de trigger tot verandering, op vlak van veiligheids- en gezondheidsmanagement.

Bureaucratie en het scientific management

Het scientific management van o.a. Taylor, legt de nadruk op procedures en instructies. Bureaucratische veiligheid dus, evenals een sterke taakopsplitsing tussen denken en doen, in combinatie met een ‘domme’ en ‘onveilige’ werknemers. Negatieve gevolgen zijn de vervreemding, een lage betrokkenheid en een laag bewustzijn van werknemers. Heinrich sloot hier perfect op aan, met 80% van de ongevallen door onveilig gedrag van de werknemers.

Behavior based safety (BBS)

Het BBS van Skinner legt de nadruk op feedback, straffen en belonen. Ook deze aanpak met ‘aanspreken’, ‘veiligheidsawards’, ‘de beste contractor’ kenmerken dagdagelijkse veiligheidspraktijken. Op de werkvloer ligt dan toch dikwijls de nadruk op dit laatste, het straffen, en dan nog erger, op het verwijderen van de ‘onveilige’ werknemer. Een defensieve reactie waarbij ongewenst gedrag wordt toegedekt is dan het gevolg van BBS.

De output is het veilig gedrag met het belonen of het onveilig gedrag met het straffen. Maar iedereen voelt snel aan dat veilig werken echt wel meer is dan dergelijke stimulus-respons-relatie. Werknemers hebben een perceptie, een attitude, een karakter, een betrokkenheid tegenover veilig werken, efficiënt werken of vakmanschap.

Nieuwe aanpak

De bestaande mentale modellen van vele preventieadviseurs, gebaseerd op bureaucratische veiligheid en onveilig gedrag van werknemers detecteren, zijn reeds enige tijd passé. Nieuwe mentale modellen zijn in de plaats gekomen, versterkt door Covid-19. Procedures, instructies, aantoonbaarheid, opleidingen, enz. worden minder belangrijk. Ook de opleiding preventieadviseur niveau I of II zal in de toekomst minder belang krijgen. Het volgende is van belang:

• het verhogen van de veiligheid en de gezondheid op de arbeidsplaats.
• de deskundigheid van de preventieadviseur in plaats van zijn diploma.
• het zich snel kunnen aanpassen aan nieuwe risico’s.

Mijn opinie op de nieuwe en moderne evidence-based aanpak in de veiligheid, publiceerde ik reeds. De focus ligt op een effectieve vermindering van de risico’s.

Nieuwe verklarende modellen uit de High Reliability Organisation, de Resilience Engineering of Safety II zijn van tel. Een overzichtstabel van deze drie benaderingen vind je in de databank.

Jan Dillen