Het optimaal gebruik van een CO2-meter

Zonder afdoende ventilatie zal de kwaliteit van de lucht voortdurend afnemen omdat personen zuurstof verbruiken en kooldioxide (CO₂) uitademen. We ademen maar kleine hoeveelheden uit, maar gedurende de dag kan dit in een kantoorruimte of klaslokaal geleidelijk oplopen. Door voldoende ventilatie te voorzien via de natuurlijke weg met één of meerdere open deuren of ramen, door mechanische ventilatie, of beide systemen, kan dit voorkomen worden.

CO₂-meter

Om te weten of er voldoende wordt geventileerd, moeten metingen worden verricht. De CO₂-concentratie is een goede indicator voor de kwaliteit van de lucht. Een goede CO₂-meter kopen is niet zo gemakkelijk. Niet alle meters zijn even betrouwbaar. Bij het kiezen van een geschikte en gebruiksvriendelijke meter moet gelet worden op de volgende zes zaken:

1. Type sensor: NDIR (non-dispersive infrared) CO₂-sensor met single beam (externe referentie, zelf-kalibrerende functie) of dual beam (interne referentie).
2. Meetfout: met een bereik van 5.000 ppm is de aanvaardbare meetfout 50 ppm, met een bereik van 10.000 ppm is dat 100 ppm
3. Meetbereik: voor gezondheidsaspecten is 5.000 à 10.000 ppm voldoende, voor veiligheidsaspecten wordt vaak gewerkt met toestellen tot 20.000 ppm, tot zelfs 50.000 ppm
4. Kalibratie-methode: handmatige ijkgas-kalibratie door een producttechnicus, of ABC (automatic background calibration) Logic^TM
5. Alarmeringsmogelijkheid: een LED-indicatie met groen, oranje en rood is handig in kantoor- of schoolomgeving
6. Datalogging: uitlezen of online bekijken via de computer/smartphone

Elk toestel dat met sensoren werkt, zal na verloop van tijd of veelvuldig gebruik een afwijking (‘drift’) gaan vertonen, waardoor de meetwaardes onbetrouwbaar zijn.

Meten met CO₂-meter

Correct meten is natuurlijk noodzakelijk. Hou daarom dus rekening met de volgende zaken:

CO₂-meter interpretatie

De gemiddelde CO₂-concentratie in de buitenlucht is in Vlaamse meetcampagnes 455 ± 50 ppm (parts per million). Deze ‘achtergrondconcentratie in de atmosfeer’ is duidelijk afhankelijk van de omgeving: op het platteland zal de concentratie lager uitvallen en in industriële gebieden wat hoger.

De Codex over het Welzijn op het Werk stelt dat de CO₂-concentratie gewoonlijk lager dan 900 ppm dient te blijven, met een absoluut maximum van 1.200 ppm:

“De werkgever moet de nodige technische en/of organisatorische maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat de CO₂-concentratie in de lokalen gewoonlijk lager is dan 900 ppm. Dit stemt overeen met een minimum ventilatiedebiet van 40 m³ per uur per aanwezige persoon. De parameter van 900 ppm is gebaseerd op een CO₂-concentratie van 500 ppm boven een (algemeen aanvaarde) gemiddelde buitenconcentratie van 400 ppm.
Als de werkgever echter op basis van de risicoanalyse kan aantonen dat de werknemers een gelijkwaardige of betere bescherming genieten als gevolg van het uitschakelen of verminderen van zoveel mogelijk verontreinigingsbronnen, dan volstaat het dat de CO₂-concentratie in de werklokalen gewoonlijk lager is dan 1.200 ppm, of dat er een minimum ventilatiedebiet is van 25 m³ per uur per aanwezige persoon.”

Voor klaslokalen heeft het Vlaams Agentschap voor Zorg & Gezondheid (Gezondheidsinspectie) specifieke adviezen gegeven.

Hierbij krijgen alle waardes onder de 900 ppm de term ‘groene zone’ (goede ventilatie). Wanneer de concentratie stijgt boven de 900 ppm ligt de kwaliteit in de ‘oranje zone’. Boven de 1.500 ppm wordt de ‘rode zone’ bereikt. Als de meter dus in het oranje of rood gaat, is er te weinig luchtverversing en stijgt ook het risico op luchtgebonden (airborne) virustransmissie, zoals SARS-CoV-2 (Covid-19).

De volgende waardes worden dus geadviseerd:

REHVA (European Federation for Heating, Ventilation and Air Conditioning Associations) raadt echter de volgende lichtjes lagere waardes aan voor de ‘verkeerslichtindicatoren’ of visuele alarmgrenzen:

Bronnen

• FOD WASO - Nieuwe regels voor de kwaliteit van de binnenlucht in werklokalen (2019)
• Onderwijs Vlaanderen - Video: Praktische tips bij gebruik van CO2-meter
  
• Koninklijk besluit van 2 mei 2019 tot wijziging van de codex over het welzijn op het werk inzake de binnenluchtkwaliteit in werklokalen van 2 mei 2019 (B.S. 21-5-2019)
• Agentschap Zorg en Gezondheid - Tips voor een goede CO2-meter
• FOD WASO - Keuze en optimaal gebruik van CO2-meters (COVID-19)

Zie ook

Vraag aan de experten - maart 2021:

Moet er een CO2-detectie (vast of individueel) aanwezig zijn in een gesloten ruimte bv. een koelkamer of atelier waar er personen tewerkgesteld zijn?