Koolstofmonoxide en de gevaren van vergiftiging

In België is koolstofmonoxidevergiftiging de dodelijkste vorm van vergiftiging. Jaarlijks zijn er ongeveer 800 à 900 slachtoffers, waarbij er per jaar ongeveer een twintigtal mensen aan overlijden. Tussen november en april komen de CO-vergiftigingen het vaakst voor, omdat mensen meer kachels voor de verwarming gebruiken.

Koolstofmonoxide wordt ook wel de ‘stille doder’ genoemd. Dit komt omdat CO geur-, reukloos en onzichtbaar is. Hierdoor kan het zich ongemerkt opstapelen in de gebouwen tot levensbedreigende concentraties.

CO komt vrij bij de verbranding van fossiele brandstoffen zoals gas, petroleum, hout, kolen en mazout in combinatie met een slechte verluchting. Er kan geen CO ontstaan bij elektrische toestellen, omdat er geen gebruik wordt gemaakt van een vlam. De belangrijkste bronnen in gebouwen zijn verwarmingsapparaten, warmwatertoestellen, een oven of fornuis die als brandstof hout, kolen, gas, olie of petroleum hebben. Indien er een slechte verluchting of ventilatie is, kan dit zorgen voor ophoping met risicovolle situaties als gevolg. Ook is de hoeveelheid CO die vrijkomt afhankelijk van de installatie en de werking van het toestel. Het gas vervangt de zuurstof in het bloed.

De diagnose van een CO-intoxicatie kan men makkelijk over het hoofd zien. Er zijn weinig uitgesproken symptomen, het lijkt vaak eerder op een griep of voedselvergiftiging. Vooral volgende omstandigheden doen een blootstelling aan CO vermoeden:

• Indien een persoon onwel wordt in de ruimte waar een heetwatertoestel op gas aanwezig is;
• Indien meerdere personen klagen over hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid en braken en als deze symptomen steeds optreden in dezelfde ruimte en verdwijnen zodra men de ruimte verlaat.

Er kan sprake zijn van een acute intoxicatie. Dit gebeurt bij heel hoge concentraties CO. Dan kan er een onmiddellijke ademhalingsstilstand optreden. Als het slachtoffer wordt blootgesteld aan minder ernstige concentraties CO vertoont de getroffene eerst tekenen van malaise zoals misselijkheid, duizeligheid en hoofdpijn. Het slachtoffer is zwak en snel kortademig bij matige inspanningen. Indien er geen hulp komt kan de getroffene het bewustzijn verliezen en in coma vallen. Ook bestaat er een chronische intoxicatie, wat vaak moeilijk te diagnosticeren is door het lange tijdsverloop.

Je kan zelf belangrijke stappen ondernemen om intoxicatie te vermijden. Enkele tips zijn:

• laat je toestellen jaarlijks controleren door een erkende technieker,
• controleer regelmatig de kleur van de vlam: blauw is goed, geel wijst op een slechte verbranding,
• gebruik de toestellen volgens de instructies van de fabrikant,
• zorg voor een constante ventilatie in ruimtes met een verwarmingstoestel met vlam,
• zorg voor een natuurlijke toevoer van verse lucht in de gebouwen,
• plaats CO-melders,
• wees aandachtig voor symptomen van CO-vergiftiging,
• zorg eerst voor je eigen veiligheid en zet ramen en deuren open, verlaat de ruimte en indien mogelijk kan men mogelijke slachtoffers evacueren,
• bel de hulpdiensten via 112.

Heb je nog vragen over de gevaren van CO of vermoed je een probleem?

Bel gratis het informatienummer van de Vlaamse Overheid 1700.

Je kan ook contact opnemen met het Antigifcentrum op het gratis nummer 070 245 245.

Bronnen:

• Gezondheid en wetenschap
• Vlaamse overheid
• Belgisch Antigifcentrum
• Gezond Leven
• Departement Zorg en gezondheid