Mag je gelet de COVID-19-pandemie aan je werknemers vragen waar ze hun vakantie gaan doorbrengen?

Hiervoor kan worden verwezen naar de wettelijke verplichtingen van de werkgever in het kader van de welzijnswet en de codex en, in het algemeen, de ‘duty of care’ die de werkgever heeft ten aanzien van de werknemers.

Anderzijds is het wel zo dat deze vraag de privésfeer raakt, zodat werknemers niet verplicht zijn om deze concrete info te geven en men als werkgever ook weinig zal kunnen doen, indien een werknemer weigert om deze vraagstelling te beantwoorden.

De ervaring in deze COVID-tijden leert evenwel dat de meeste werknemers begrip hebben voor de bekommernis van de werkgever zodat er in de praktijk meestal geen problemen zijn op dit vlak. Iedereen weet immers dat er sprake is van een pandemie en dat de situatie ernstig is.

Van belang vanuit het oogpunt van het welzijnsbeleid, is een goede sensibilisering van de werknemers, door de mensen aan te moedigen zich vooraf grondig te informeren omtrent de regio van hun bestemming indien ze van plan zouden zijn om een buitenlandse reis te maken. Uiteraard kan men als werkgever nog een stap verder gaan door proactief de belangrijkste informatie te verzamelen en de werknemers met aandrang te vragen eventuele reisadviezen op te volgen.

Zoals recent bekend werd gemaakt, zal onze overheid werken met een kaart met kleurencodes om aan te geven welke de risicogebieden zijn (rood – oranje – groen).

Tot voor kort was het nog niet helemaal zeker of de verplichtingen inzake zelf-quarantaine en testen (eerste test – 5 dagen wachten – negatief resultaat – tweede test – negatief resultaat) effectief bindend zullen (kunnen) worden gemaakt.

Inmiddels is nu wel bekend gemaakt (op 8 juli jl.) dat het wel degelijk de bedoeling is van de overheid om de regels bindend te maken (op straffe van geldboete en / of gevangenisstraf).

Hoewel we momenteel nog wachten op de publicatie en inwerkingtreding van deze nieuwe regels, zou er wel slechts sprake zijn van een ‘verplichting’ tot testen en zelf-quarantaine, wanneer men terugkeert uit een regio met code rood. Gaat het om een code oranje, dan geldt het principe van testen en quarantaine slechts als ‘aanbeveling’.

Dit laatste maakt het voor de werkgever niet zo makkelijk om uit te maken wat kan en mag, b.v. wanneer men terugkeert uit oranje-gebied of als de werknemer weigert info te geven over het land van zijn reisbestemming. Ook Voka heeft in dit verband al het woord genomen en gewezen op de onduidelijkheden voor werkgevers.

Niettemin, ongeacht of er nu al dan niet sprake is van een ‘echte verplichting’, mag / kan de werkgever mijns inziens verwijzen naar zijn wettelijke verplichtingen in het kader van de Welzijnswetgeving om, bij ernstige vermoedens van besmetting of ernstige vermoedens van een reis naar een risicogebied (bv. als de werknemer weigert te zeggen waar hij / zij is geweest), passende voorzorgsmaatregelen te treffen.

Dit kan betekenen dat de werkgever de werknemer bij terugkeer interpelleert en hem / haar vraagt om zich te laten testen en te onderwerpen aan zelf-quarantaine, zoals overigens ook door de overheid wordt ‘aanbevolen’ als men terugkeert uit oranje-gebied.

Wanneer er echter sprake is van een groene-regio en er zijn geen andere aanwijzingen van verhoogd risico, vrees ik wel dat het niet als redelijk zal worden gezien dat de werkgever toch voorwaarden zou koppelen aan de terugkeer naar het werk.

In dit verband is het uiteraard van groot belang dat de werkgever vooraf zelf heel duidelijk communiceert ten aanzien van de werknemers omtrent het intern preventiebeleid inzake COVID-19 en de gedragscode die de werkgever zelf vooropstelt, dit in het belang van de gezondheid van alle werknemers. Daarbij kan zeker worden gewezen op de eigen verantwoordelijkheidszin van de werknemers én op de eigen verplichtingen als werknemer in het kader van de Welzijnsbeleid (om niet alleen om zorg te dragen over hun eigen gezondheid maar ook over deze van hun collega-werknemers).

Sara Torrekens