nieuwsoverzicht 13 tot 17 januari (wk 3)

I. WIJZIGINGEN IN DE WETGEVING

Deze week zijn er geen nieuwe wetswijzigingen opgenomen in INNIwise.

II. OVERIGE NIEUWSITEMS

A. Rookverbod

Vanaf januari 2025 gelden er strengere regels wat roken in buitenlucht betreft. Uit onderzoek blijkt dat zelfs blootgesteld worden aan rook in buitenlucht een schadelijk effect heeft op de gezondheid. De nieuwe regels hebben als voornaamste doel de volksgezondheid te verbeteren en minderjarigen te beschermen tegen het onvrijwillig blootgesteld worden aan rook. Deze nieuwe wetgeving heeft invloed op heel wat bedrijven qua uitbating en ook naar hun werknemers toe.

Openbare parken (attractieparken, dierentuinen, …), speelterreinen, kinderboerderijen, sportterreinen en bus- en treinstations moeten volledig rookvrij zijn, zowel tijdens als buiten de openingsuren en tijdens privéfeesten. Enkel bij kinderboerderijen geldt het rookverbod slechts tijdens de openingsuren. Het rookverbod gold voordien al in de gesloten ruimtes, maar breidt zich nu dus uit naar de buitenruimte. Ook stranden en recreatiegebieden worden opgenomen onder de rookvrije zones.

In de horeca worden de regels op de terrassen verstrengd. Tot hiertoe mocht er gerookt worden op semi-overdekte terrassen en in gedeeltelijk afgesloten ruimtes zoals tenten. Dit is vanaf nu niet meer toegestaan.

Op andere publieke plaatsen geldt dan weer een rookverbod binnen een straal van 10 meter aan de in- en uitgangen, namelijk bij zorginstellingen (woonzorgcentra, ziekenhuizen, …), kinderdagverblijven, scholen en buitenschoolse opvang en openbare bibliotheken. Ook hier geldt het rookverbod zowel binnen als buiten de openingsuren.

Als werkgever kan je duidelijk afgebakende rookzones in openlucht voorzien. Belangrijk hierbij is dat de rookzone geen doorgangszone is. De rookzone moet uit het zicht liggen en moet ingericht worden op een manier zodat niet-rokers geen hinder ondervinden. Als er binnen een straal van 10 meter van de in- of uitgang reeds een rookzone voorzien is, kan deze nog blijven bestaan tot eind 2028. Naast deze rookzones is het belangrijk dat je als werkgever de nodige signalisatie voorziet, zodat het voor alle aanwezigen duidelijk is dat men een rookvrije zone betreedt. Er zullen dus bijkomend rookverbodstekens geplaatst moeten worden aan in- en uitgangen en ook algemeen zal er voldoende signalisatie voorzien moeten worden. Hiervoor kunnen o.a. wegmarkeringen, borden of stickers gebruikt worden.

Naar werknemers toe kan er een clausule toegevoegd worden aan het arbeidsreglement, al is dit niet verplicht. In deze clausule kunnen de rookvrije zones opgenomen worden alsook de rookzones. Er kan duidelijk verwezen worden naar het verbod en welke rookwaren hieronder vallen. Het betreft namelijk alle rookwaren, inclusief elektronische sigaretten en kruidenproducten bestemd om te roken. In het arbeidsreglement kunnen eventueel sancties opgenomen worden indien de werknemers de regels niet naleven.

De overheid voorziet alleszins sancties voor het overtreden van de nieuwe bepalingen. Deze straffen gelden voor de onderneming en de roker. De boetes kunnen oplopen tot 8000 euro. In eerste instantie zal de inspectie de focus leggen op controles van de signalisatie.

Meer informatie over een rookbeleid in je onderneming vind je hier.

Bronnen:

• CLB Group

• Premed

• FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu

B. Veiligheid van machines: nieuwe ISO-norm

ISO 13855:2010 werd technisch herzien. Deze werd vervangen door de nieuwe norm ISO 13855:2024 “Veiligheid van machines – Positionering van beveiligingen ten opzichte van de benadering van het menselijk lichaam”. Dit is de derde editie.

De situaties waarop deze norm van toepassing is, zijn uitgebreid en de norm werd ook gedeeltelijk herzien naar de huidige stand van zaken, technologie en/of kennis. Ook de figuren zijn herzien, zodat deze duidelijker zijn en voor een beter begrip zorgen. Naast deze inhoud werden ook de bijlagen herbekeken, zodat deze overeenstemmen met de hoofdtekst. Bijlagen D tot en met G zijn toegevoegd.

Het begrip ‘reikwijdte’ is geherformuleerd en clausule 4 is aangepast, zodat de methodologie beter uitgelegd wordt. De structuur van de norm wijzigt vanaf clausule 5.

Voor de berekening van de reikafstanden is een onderscheid gemaakt voor toepassingen die al dan niet een veiligheidsfunctie triggeren. Er wordt ook een beter onderscheid gemaakt van verschillende soorten naderingsroutes. Voor mobiele toepassingen met onbekende menselijke naderingsrichting is een berekening opgenomen voor de dynamische scheidings- en veiligheidsafstanden. Voor enkelvoudige bedieningsorganen en vergrendelde afschermingen zijn eisen toegevoegd.

Bronnen:

• Prebes

• ISO

C. AI op de werkvloer

Artificiële intelligentie, er wordt meer en meer over gesproken, maar hoe wordt AI geïntegreerd op de werkvloer en wat zijn de voordelen en de valkuilen?

België behoort tot de koplopers in de EU qua gebruik van AI op de werkvloer. We spreken over klassieke AI en generatieve AI. Klassieke AI wordt gebruikt om processen te automatiseren, zoals bijvoorbeeld in een productieomgeving. Klassieke AI analyseert historische data om op basis daarvan specifieke taken uit te voeren, zoals het optimaliseren van processen of om voorspellingen te doen. Een voorbeeld hiervan is klantenservice via chatbots. Deze vorm van AI is al meer geïntegreerd.

Generatieve AI (GenAI) wordt vooral toegepast in sectoren waarin veel met data wordt gewerkt, zoals de IT- en financiële sector. Generatieve AI analyseert bestaande data, maar kan ook nieuwe content creëren. ChatGPT is hier een voorbeeld van.

GenAI is heel toegankelijk. Er is, in tegenstelling tot klassieke IT-systemen, geen lang integratieproject van een nieuwe digitale tool nodig. Elke werknemer kan individueel met GenAI aan de slag om zijn werk gemakkelijker te maken. Denk maar aan ChatGPT om een moeilijke e-mail te schrijven. Mensen moeten echter leren omgaan met de werking van GenAI. GenAI geeft namelijk mogelijke antwoorden en geen absolute, waardoor hierin dus ook fouten kunnen zitten. Hierdoor is het belangrijk dat GenAI vooral als ondersteunende tool wordt ingezet en hand in hand gaat met een echte werknemer die de kwaliteit bewaakt. Een duidelijke policy ontwikkelen voor werknemers waarbinnen het gebruik van AI op de werkvloer wordt toegelicht, kan heel wat problemen vermijden. GenAI simpelweg verbieden werkt vaak omgekeerd. Laat werknemers dus experimenteren, maar geef hen een policy waarin onder andere aandacht geschonken wordt aan intellectuele eigendom, data privacy en cyberveiligheid. Een policy alleen is echter onvoldoende. Het is belangrijk dat werknemers inzicht hebben in de werking van GenAI, waardoor duidelijk is wanneer AI wel of niet kan ingezet worden. Leid medewerkers dus op door specifieke trainingen, peer-review of teamwork. Benadruk ook dat het uiteindelijke resultaat nog steeds de verantwoordelijkheid van de werknemer zelf is.

Sommige werknemers omarmen deze transitie, maar anderen merken net de angst dat deze technologie hen (deels) overbodig zal maken. Dit gaat niet zozeer over jobverlies, maar ook over de impact op de manier waarop werknemers hun job uitvoeren en hun waardegevoel daarbij. Aandacht geven aan change management en communicatie met medewerkers is dus cruciaal. Medewerkers die zich gehoord voelen zullen sneller hun zorgen durven uiten. AI wordt ook meer en meer gebruikt voor werknemersbeheer. Dit zorgt voor risico’s zoals strenger toezicht en privacyproblemen. Volgens een rapport van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk zorgt deze implementatie van AI bij werknemers voor stress, sociaal isolement en vervaging van de grenzen tussen werk en privé. Uit dit verslag blijkt dat deze gevolgen ook voorkomen kunnen worden door werknemersparticipatie.

Bronnen:

• VRT nws

• Agoria

• Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

III. PRAKTISCHE INFORMATIE

De Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk stelt een nieuw modeldocument ter beschikking voor het jaarverslag 2024 van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk. Meer informatie en de formulieren vind je hier.