nieuwsoverzicht 13 - 17 maart '23 (wk 11)

I. WIJZIGINGEN IN DE WETGEVING

Er verschenen deze week geen wijzigingen aan de wetgeving, opgenomen op INNIwise.

II. OVERIGE NIEUWSITEMS

A. Europese richtlijn inzake platformwerk

Het digitale tijdperk zorgt voor een booming van platformwerk waarbij een grote verscheidenheid aan betaald werk wordt georganiseerd via digitale platformen zoals Uber of Upwork.

Platformwerkers werken meestal als zelfstandige zodat zij weinig arbeidsbescherming genieten.

De arbeidsomstandigheden van platformwerkers zijn afhankelijk van het soort platform, het soort taken en het nodige bekwaamheidsniveau om die taken uit te voeren.

In december 2021 lanceerde de Europese Commissie een voorstel van richtlijn om de arbeidsomstandigheden bij platformwerk te verbeteren. Dit voorstel bevat een lijst van criteria om te bepalen of een platform een werkgever is en of hun platformwerkers bijgevolg als werknemers moeten gekwalificeerd worden (*).

Als gevolg van de verkeerde kwalificatie kunnen zij niet de rechten en bescherming genieten waarop zij als werknemer aanspraak kunnen maken. Deze rechten omvatten het recht op een minimumloon, arbeidstijdregelingen, bescherming van de veiligheid en gezondheid op het werk, gelijk loon voor mannen en vrouwen en het recht op betaald verlof, alsmede een betere toegang tot sociale bescherming in geval van arbeidsongevallen, werkloosheid, ziekte en ouderdom.

Via het voorstel van richtlijn wil men ook de transparantie bij het gebruik van algoritmen door platformen vergroten die gebruikt worden om vraag en aanbod van werk op elkaar af te stemmen en platformen verplichten om bepaalde informatie over hun activiteiten en de mensen die via de platformen werken door te geven aan de nationale autoriteiten.

Op 2 februari 2023 stemde het Europees Parlement positief over het voorstel van richtlijn, wat betekent dat de onderhandelingen met de lidstaten kunnen beginnen en dat in 2023 misschien nog een Europese richtlijn over de verbetering van de arbeidsvoorwaarden bij platformwerk wordt goedgekeurd.

Op de website van BeSWIC vind je een historiek van enkele voorstellen rond platformwerk, een verwijzing naar enkele studies en berichten over platformwerkers, actuele ongevallen met platformwerkers en parlementaire vragen rond platformwerk.

(*) In overeenstemming met de Europese werkzaamheden wilde de regering maatregelen nemen om de platformwerknemers meer rechtszekerheid te garanderen. Daarom werd in de arbeidsdeal een weerlegbaar vermoeden van loondienst ingevoerd in het geval van werk via een digitaal platform dat opdrachten geeft. Concreet betekent dit dat wanneer bij een opdrachtgevend digitaal platform aan een aantal criteria is voldaan, de werknemer zal worden verondersteld een werknemer in loondienst te zijn.

Die criteria zijn gebaseerd op die van het voorstel van richtlijn, aangevuld met een aantal specifieke criteria. Het is mogelijk dat de Belgische wetgeving zal moeten worden aangepast bij de omzetting van de Europese richtlijn, maar die aanpassingen zullen waarschijnlijk slechts beperkt zijn, aangezien dit wetsontwerp binnen de Europese aanpak past.

Bron: BeSWIC

B. Opleidingsplan - 31 maart 2023

Op basis van de arbeidsdeal moeten ondernemingen met meer dan 20 werknemers jaarlijks vóór 31 maart een opleidingsplan opstellen zijnde een document hetzij onder papieren vorm, hetzij onder elektronische vorm, waarin de opleidingen worden opgesomd alsook de doelgroep van werknemers waarvoor ze bestemd zijn.

Daarbij moet bijzondere aandacht besteed worden aan bepaalde categorieën van werknemers.

Een model van dergelijk opleidingsplan werd niet vastgelegd. Het plan moet minimaal de bij artikel 35, a) en b) van de arbeidsdeal bedoelde formele en informele opleidingen bevatten, en uitleggen op welke wijze het bijdraagt aan de investeringen in opleiding, bedoeld in hoofdstuk 12. Ook de genderdimensie moet aan bod komen.

Via een cao neer te leggen uiterlijk 30 november 2022, konden de sociale partners ook de minimumvereisten vaststellen waaraan een opleidingsplan moet beantwoorden.

Het plan moet opgesteld worden door de werkgever, na raadpleging van de ondernemingsraad of, bij ontstentenis, de vakbondsafvaardiging, of, bij ontstentenis, de werknemers die hun advies moesten geven tegen uiterlijk 15 maart.

Voorlopig is geen sanctie voorzien voor werkgevers met meer dan 20 werknemers die geen opleidingsplan opstellen. Er wordt gerekend op het sociaal overleg.

Bronnen:

• voka
• Arbeidsdeal (Wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen – B.S. 10 november 2022)

C. Nieuwe richtlijn cybersecurity

Sinds 16 januari 2023 is een nieuwe richtlijn inzake cybersecurity van toepassing: de NIS 2-richtlijn (Richtlijn (EU) 2022/2555 van het Europees Parlement en de Raad van 14 december 2022 betreffende maatregelen voor een hoog gezamenlijk niveau van cyberbeveiliging in de Unie, tot wijziging van Verordening (EU) nr. 910/2014 en Richtlijn (EU) 2018/1972 en tot intrekking van Richtlijn (EU) 2016/1148).

Zij heeft tot doel:

• nationale autoriteiten meer capaciteit te doen spenderen aan cybersecurity
• de Europese samenwerking tussen cybersecurity autoriteiten te versterken, zowel op beleidsvlak als op technisch vlak en op vlak van crisismanagement
• de belangrijkste operatoren in de belangrijkste sectoren van onze samenleving te verplichten om veiligheidsmaatregelen te nemen en incidenten te melden via een enorme uitbreiding van het aantal entiteiten en sectoren in de scope; meer specificaties van maatregelen; uitgebreidere regels rond incidentmelding; hogere en meer specifieke sanctieregels en een sterke responsabilisering van het topmanagement van elke entiteit

Een entiteit actief in de in de bijlagen bij de richtlijn vermelde sectoren valt binnen het toepassingsgebied van de richtlijn als ze een grote of middelgrote onderneming is. Dat wil zeggen wie meer dan 50 werknemers of meer dan 10 miljoen euro jaarlijkse omzet heeft. Op specifieke uitzonderingen na zijn kleine en micro-ondernemingen (met minder dan 50 werknemers en een jaaromzet (of jaarlijks balanstotaal) van minder dan 10 miljoen euro - cumulatieve voorwaarden) van het toepassingsgebied van de richtlijn uitgesloten.

In de Belgische wet die de richtlijn omzet, kunnen nog andere criteria worden ingevoerd.

De richtlijn moet tegen 17 oktober 2024 omgezet worden in Belgische wetgeving om eind 2024 van toepassing te worden.

Het CCB heeft het overleg voor de omzetting van deze richtlijn opgestart en zal een kader publiceren met concrete en praktische veiligheidsdoelstellingen voor organisaties. Het zal ook een platform voorzien om het CCB-aanbod van adviezen en dreigingsinformatie te stroomlijnen.

Bronnen:

• CBB (Centre for cyber security Belgium)
• NIS 2-richtlijn

D. Rappel jaarverslag IDPBW – 1 april 2023

Overeenkomstig art. II.1-6, § 1, 2°, b van de codex over het welzijn op het werk is de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk wettelijk verplicht om een jaarverslag op te maken van de activiteiten van het voorbije werkjaar waarmee de werkgever en het comité voor preventie en bescherming op het werk een goed overzicht krijgen van de werking van de IDPBW.

De deadline hiervoor is 1 april. Het jaarverslag moet intern bewaard worden en ter beschikking gehouden worden van de ambtenaren van de AD TWW.

Zie ook nieuwsoverzicht 9 - 13 jan '23 (wk 2).

E. Blussen van elektrische voertuigen

Een parlementaire vraag van 4 januari 2023 vestigt de aandacht op het blussen van elektrische wagens, in het bijzonder het aantal en het gebruik van dompelcontainers bij het blussen, de voorbereiding van de brandweer op de verdere elektrificatie van het wagenpark, het verbruik van het bluswater en de risico’s inzake brandveiligheid met betrekking tot het stallen en opladen van elektrische voertuigen in parkeergarages.

Het antwoord op de vraag maakt duidelijk dat er 6 dompelcontainers beschikbaar zijn in België (2 in de provincie Antwerpen, 2 in de provincie Oost-Vlaanderen, 1 in de provincie Henegouwen en 1 in Brussel) die relatief weinig worden gebruikt.

De brandweer bereidt zich wel voor op de verdere elektrificatie van het wagenpark en dus op de verdere groei van interventies bij elektrische voertuigen. Dit doen zij via aanpassing van hun uitrusting (dompelcontainers maar ook bv. dekzeilen om dompelbaden te vormen) en via behandeling van dit specifieke risico in de brandweeropleiding. Ook wordt een operationele procedure aangepast.

Wat betreft het verbruik van het bluswater is er enerzijds een recht evenredig verband tussen de blustijd en de brandlast van het voertuig enerzijds en de nodige hoeveelheid water maar anderzijds zijn er ook een aantal andere factoren die het verbruik beïnvloeden zoals bijvoorbeeld de batterij zelf, de laadtoestand van de batterij, de chemie van de batterij, … wat het niet eenvoudig maakt om uitspraken te doen over de verbruikte hoeveelheid bluswater bij het blussen van elektrische voertuigen.

Als laatste wordt meegedeeld, met betrekking tot het voorstel uit te werken door de Hoge Raad voor beveiliging tegen brand en ontploffing dat de risico’s inzake brandveiligheid behandelt aangaande het stallen en opladen van elektrische voertuigen, dat een werkgroep in opdracht van de Hoge Raad een voorstel uitwerkt dat tegen het eind van het eerste semester van 2023 klaar zou zijn en in de loop van 2023 als regel van goed vakmanschap gepubliceerd zou worden. Eveneens wordt een ontwerp van KB opgesteld. Hierbij wordt vertrokken van een resultaatgerichte aanpak waarbij tevens de verplichting wordt opgelegd tot het uitvoeren van een risicoanalyse. Er zal in een overgangstermijn voorzien worden.

Bron: Vr. en Antw. Kamer 2022-2023 , 14 februari 2023, nr. 55/103 (Vr. nr. 1641 Y. INGELS)

F. Recht op deconnectie – 1 april 2023

Nog in uitvoering van de arbeidsdeal dienen werkgevers die 20 werknemers of meer tewerkstellen, afspraken te maken over het recht op deconnectie.

De modaliteiten van dit recht op deconnectie in hoofde van de werknemer en de uitvoering door de onderneming van mechanismen voor de regulering van het gebruik van digitale hulpmiddelen, met het oog op de eerbiediging van de rusttijden en het evenwicht tussen privé- en beroepsleven, moeten het voorwerp uitmaken van een bedrijfscao die moet worden neergelegd op de griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, en bij gebreke van een dergelijke collectieve arbeidsovereenkomst, moeten deze opgenomen worden in het arbeidsreglement waarvan een afschrift moet worden bezorgd aan de regionale directie van de Arbeidsinspectie - Toezicht op de sociale wetten. Wanneer een cao wordt gesloten in de sector waartoe de werkgever behoort of in de NAR en deze cao de voornoemde bepalingen bevat, dan vervalt de verplichting om op ondernemingsniveau hieromtrent een cao af te sluiten of bepalingen hieromtrent op te nemen in het arbeidsreglement.

Het neerleggen van de cao of de bezorging van een afschrift van het arbeidsreglement moet gebeuren tegen 1 april 2023.

De modaliteiten van het recht op deconnectie in hoofde van de werknemer en de uitvoering door de onderneming van mechanismen voor de regulering van het gebruik van digitale hulpmiddelen, moeten minstens het volgende bepalen:

• de praktische modaliteiten voor de toepassing door de werknemer van diens recht om niet bereikbaar te zijn buiten zijn uurroosters;
• de richtlijnen voor een dusdanig gebruik van de digitale hulpmiddelen dat de rusttijden, verlof, privéleven en familieleven van de werknemer gewaarborgd blijven;
• vormings- en sensibiliseringsacties voor werknemers en leidinggevenden met betrekking tot het verstandig gebruik van digitale hulpmiddelen en de risico's die verbonden zijn aan overmatige connectie.
  

Bronnen:

• FOD WASO
• Arbeidsdeal (Wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen – B.S. 10 november 2022)

III. RECENT TOEGEVOEGD

Op regelmatige basis worden praktijkdocumenten toegevoegd aan INNIwise. Deze week toegevoegd:

• Vraag aan de experten: Wat zijn de verplichte pbm’s die moeten gebruikt worden bij elektrische werken? (Rudy Van den Bergh)
• Vraag aan de experten: Kunnen er 2 jaar na elkaar tijdelijke aanvullende medische handelingen plaatsvinden voor werknemers met een veiligheidsfunctie? (dokter Wim Van Hooste