nieuwsoverzicht 16 december 2024 tot 10 januari 2025 (wk 52, 1 en 2)

I. WIJZIGINGEN IN DE WETGEVING

Deze week zijn er geen nieuwe wetswijzigingen opgenomen in INNIwise.

II. OVERIGE NIEUWSITEMS

A. Genderkloof arbeidsongeschiktheid

In een rapport van de Onafhankelijke Ziekenfondsen wordt dieper ingegaan op de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen wat langdurige arbeidsongeschiktheid (>1 jaar) betreft. Het aantal langdurig zieken stijgt in het algemeen in ons land, maar het aantal vrouwen ligt al meer dan 15 jaar hoger dan het aantal mannen. Het rapport zoomt in op de genderkloof en de mogelijke oorzaken van dit verschil. Hieruit blijkt dat vooral chronische ziekten, mentale gezondheidsproblemen en moeilijke arbeidsomstandigheden aan de basis liggen.

Het aantal vrouwen met een chronische aandoening vóór de leeftijd van 55 jaar ligt 5% hoger dan het aantal mannen. Mannen worden pas kwetsbaarder op pensioengerechtigde leeftijd. De oorzaak hiervan ligt zowel bij biologische als sociale verschillen. Het onderzoek verwijst o.a. naar specifieke gezondheidsproblemen voor vrouwen, zoals de menopauze en endometriose. Deze worden nog steeds als taboe bekeken op de werkvloer en het effect ervan op het welzijn van vrouwen wordt vaak onderschat. 30% van de werkende vrouwen bevindt zich in de (peri)menopauze, wat door de bijhorende gezondheidsklachten zorgt voor een hogere afwezigheidsgraad. In het nieuwsoverzicht van 14 oktober 2024 gingen we hier reeds dieper op in.

Angst- en depressieve stoornissen verklaren grotendeels het stijgend aantal langdurig arbeidsongeschikte vrouwen. Vrouwen zijn meer blootgesteld aan langdurige stress. Ze ondervinden bovendien meer moeite om het werk te hervatten na een periode van arbeidsongeschiktheid omwille van mentale gezondheidsproblemen. Het verschil hierin tussen mannen en vrouwen kan niet simpelweg herleid worden tot kwetsbaarheid. Uit wetenschappelijke verklaringen blijkt dat biologische, maatschappelijke en gezondheidszorg gerelateerde factoren hierin een rol spelen. Vrouwen nemen bijvoorbeeld nog steeds meer verzorgende taken op zich dan mannen, zoals kinderopvang, mantelzorg en huishoudelijke taken.

Ook de arbeidsomstandigheden hebben effect op het hoger aantal arbeidsongeschikte vrouwen. Vrouwen werken vaker in de gezondheidszorg, het onderwijs en de dienstencheques. Deze sectoren hebben moeilijke arbeidsomstandigheden die vaak in verband staan met bewegingsaandoeningen.

Daarnaast worden vrouwen vaker geconfronteerd met geweld: fysiek, seksueel, mentaal of als intimidatie. Deze geweldvormen komen voor in hun privéleven, op het werk en in de openbare ruimte. Volgens een rapport van Statistiek Vlaanderen zouden 1 op 3 vrouwen in ons land al slachtoffer zijn geweest van partnergeweld.

De publicatie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen doet 10 aanbevelingen met de focus op informatiecampagnes, aangepaste beleidsmaatregelen en meer onderzoek en studies. Uit de resultaten kan namelijk moeilijk geconcludeerd worden dat enkel gender de oorzaak is van een verhoogd risico voor arbeidsongeschiktheid. De arbeidsomstandigheden, de aard van het werk en de leeftijd hebben hier ook invloed op.

Het is dus duidelijk dat heel wat factoren invloed hebben op het welzijn van vrouwen die bij mannen minder aan de orde zijn. We streven naar gelijkheid voor mannen en vrouwen op de werkvloer, maar om dit te kunnen bewerkstelligen moeten we in eerste instantie oog hebben voor de ongelijkheden. Het taboe doorbreken en bovenstaande thema’s bespreekbaar maken op het werk lijkt dus een eerste stap.

Bronnen:

• Onafhankelijke Ziekenfondsen

• VRT nws

• Beswic

B. Winterseizoen = ziekteseizoen?

De winterperiode brengt weer heel wat verkoudheden en griepjes met zich mee. Virussen, bacteriën en schimmels komen overal voor en kunnen invloed hebben op het welzijn van werknemers. Deze verschillende soorten biologische agentia hebben elk hun eigen biologische kenmerken. Denk maar aan de manier van verspreiden: via de lucht, via de huid of slijmvliezen, via indirect contact, via inname of via een vector. Ook de invloed hiervan op werknemers kan sterk verschillen. De biologische agentia in de werkomgeving in kaart brengen is dus zeker nuttig. Zo kunnen specifieke maatregelen genomen worden om het risico op ziekte en ziekteverzuim te minimaliseren.

Luchtweginfecties, zoals griep, longontsteking en COVID-19 zijn het meest voorkomend. Enkel griep zorgt er al voor dat 5 tot 15% van de werknemers meerdere dagen afwezig is op het werk. Om verspreiding van deze ziekteverwekkers te beperken, zetten we enkele basics op een rij:

1. Was je handen met water en zeep. Dit blijft één van de meest efficiënte manieren om biologische agentia te elimineren.
2. Vermijd hoesten en niezen in je handpalmen, gebruik hiervoor een papieren zakdoek of de binnenkant van je elleboog.
3. Zorg ervoor dat de werkplek steeds goed geventileerd is.
4. Bied werknemers de mogelijkheid aan om zich via de werkgever te laten vaccineren tegen griep. Vaccinatie is zeker aan te raden voor risicogroepen zoals ouderen en zwangere vrouwen.

De eerste coronamaatregelen dateren intussen van bijna 5 jaar geleden. Tegenwoordig zijn er geen specifieke maatregelen meer van toepassing voor COVID-19, behalve in de zorgsector. Wat is dan wel het algemeen advies? Testen bij de arts of apotheek wordt niet langer aanbevolen. Sciensano raadt echter wel aan om bij symptomen een zelftest bij de hand te nemen. Wanneer deze test positief is, moet deze niet bevestigd worden door een antigeentest of een PCR-test. Ook isolatie of quarantaine is niet langer verplicht. Dit betekent echter niet dat er geen besmettingsgevaar meer is. Het blijft dus belangrijk om afstand te nemen en contact met anderen te vermijden. Mondmaskers zijn in de meeste situaties niet meer verplicht. Wanneer mensen symptomen van een luchtweginfectie hebben, wordt het dragen van een mondmasker wel nog sterk aanbevolen. Zeker wanneer deze mensen zich op drukke plaatsen begeven of contact hebben met kwetsbare personen. Een mondmasker beperkt namelijk de verdere verspreiding van ziekteverwekkers.

Ziekteverzuim vermijden is één ding, maar zieke werknemers die toch komen werken en daardoor elkaar besmetten is een ander. 75% van de werknemers geeft aan af en toe door te werken tijdens ziekte. De werkomgeving gezond houden is een verantwoordelijkheid van zowel de werkgever als de werknemer. Een goed verzuimbeleid is dus essentieel. Dit zorgt ervoor dat voor de werknemers duidelijk is wat de mogelijkheden zijn bij ziekte. Als een werknemer zich echt ziek voelt, kan hij best thuisblijven en een dokter raadplegen. Wanneer een werknemer echter milde symptomen heeft, zoals een hoest, kan ervoor gekozen worden om thuis te werken. Zo blijft de werknemer productief, maar is er geen mogelijkheid om collega’s te besmetten. Is thuiswerk geen optie? Vraag dan aan de werknemer om bij milde symptomen een mondmasker te dragen en afstand te bewaren.

Meer info over ventilatie van binnenruimtes vind je hier.

Benieuwd naar het effect van het dragen van het mondmasker? Lees hier dan zeker verder.

Bronnen:

• Beswic

• Mensura

C. Werken tot 66?

De start van het nieuwe jaar bracht heel wat veranderingen met zich mee en één van de meest besproken onderwerpen is de pensioenleeftijd: vanaf dit jaar wordt die wettelijke pensioenleeftijd opgetrokken naar 66 jaar. Hoewel deze verhoging maar om 1 jaar gaat, blijkt dit voor veel mensen toch onrust mee te brengen. Volgens een onderzoek van Securex geven zo’n 8 op 10 werknemers aan niet tot 66 jaar te kunnen werken. Dat zien we ook aan de uittredecijfers: de gemiddelde leeftijd waarop een Belgische werknemer op pensioen gaat is nu 61 à 62 jaar. Experten geven aan dat het belangrijk is dat we langer werken om de pensioenstelsels betaalbaar te houden. Maar hoe zorgen we er nu voor dat het haalbaar is om tot 66 jaar, of langer, te werken?

We schrijven er vaak over, maar ook in deze context krijgt werkbaar werk weer de focus. Ook voor 55-plussers is werkbaar werk nodig om gemotiveerd te blijven tot het pensioen. Dit houdt in dat de werknemers autonomie ervaren en eigen keuzes kunnen maken, dat ze een goede werk-privé balans hebben zodat ze bijvoorbeeld mee kunnen zorgen voor kleinkinderen, dat ze genoeg flexibiliteit hebben door bijvoorbeeld telewerk of variabele werkuren, dat ze genoeg variatie hebben, …

Het kan ook nodig zijn om oudere werknemers bijkomende opleidingen te geven zodat ze op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen die jongere werknemers vlotter oppikken. Langs de andere kant is het zeker ook nuttig om de ervaring van oudere werknemers te benutten. Dat is niet alleen een immense bron van kennis voor het bedrijf, maar creëert ook een gevoel van meerwaarde voor de oudere werknemer.

Tot slot kan het nodig zijn om de job(inhoud) aan te passen. Vooral bij fysiek zware jobs is het niet voor iedereen haalbaar om deze tot aan het pensioen vol te houden. In eerste instantie kan gekeken worden of de job minder zwaar kan gemaakt worden, eventueel met bepaalde hulpmiddelen of door aangepaste werkuren. Als dat niet mogelijk is kan er misschien binnen het bedrijf een nieuwe job gevonden worden. Ook een outplacementbegeleiding kan eventueel soelaas brengen.

Uiteraard is elke job en elk individu anders en zullen er dus ook andere maatregelen nodig zijn om het voor een bepaalde werknemer mogelijk te maken om tot het pensioen te werken. Het is dus aan te raden om samen met de werknemer te kijken naar de mogelijkheden en te nemen acties.

Bronnen:

• Werkbaarwerk.be

• ABVV

• VRT nws

• Securex

III. PRAKTISCHE INFORMATIE

Op donderdag 13 februari 2025 vindt de twintigste editie van het SEE-DAYS evenement plaats in Kortrijk XPO. De SEE-DAYS is dé GRATIS contactdag voor veiligheid, ergonomie, milieu en energie.

Ook dit jaar zijn we er als mede-organisator bij. Kom ons gerust een bezoekje brengen op stand nummer 14. Onze collega's Koen en Glenn verwelkomen je van harte en geven je graag een extra woordje uitleg over onze digitale platformen INNIwise & INNIsure. Het spreekt voor zich dat we voor een gezellige babbel zeker ook te vinden zijn!

Tijdens deze editie ontmoet je 30 toonaangevende partners, kan je kiezen uit 12 praktijkgerichte seminaries en wissel je waardevolle ervaringen uit met collega’s. Dit is dé kans om je netwerk uit te breiden en op de hoogte te blijven van de laatste trends en wetgevingen. En het mooiste: deelname is helemaal gratis!

Inschrijven kan je hier. Het volledige programma met alle seminaries en netwerkmomenten kan je via deze link ook raadplegen.