nieuwsoverzicht 26 tot 30 aug 2024 (wk 36)

I. WIJZIGINGEN IN DE WETGEVING

Er verschenen deze week geen wijzigingen aan de wetgeving, opgenomen in INNIwise.

II. OVERIGE NIEUWSITEMS

A. Fysieke en psychische klachten nemen sterk toe

De voorbije vijf jaren zijn de motorische en psychische klachten in ons land sterk toegenomen. Dit blijkt uit een recent onderzoek van Mensura. Tegenover vijf jaar geleden hebben 22 % meer werknemers last van motorische klachten, bijvoorbeeld pijn in schouders, rug, nek, … 7.5 % heeft psychische klachten.

Mensura ziet de laatste twee jaren een sterke stijging van motorische klachten bij mensen die hun dag spenderen achter een scherm, hoewel ze traditioneel in verband werden gebracht met zware beroepen. In het onderwijs en de dienstensector is er een sterke stijging te zien.

Bij de sectoren voeding, logistiek en bouw waren er in 2019 meer dan 20% van de werknemers met fysieke klachten. In 2023 breidde het probleem uit naar zes sectoren waarbij meer dan 20% van de werknemers fysieke klachten ervaart. De hierboven vermelde sectoren worden aangevuld met de dienstensector, de publieke sector en de zorgsector.

Ook de psychische problemen kenden een stijging tegenover vijf jaar geleden. In het jaar 2019 kampte 4,2% met psychische klachten. Dit steeg tegen 2023 naar 7,5%. De percentages liggen het hoogst in de publieke en de dienstensector. De sterkte stijgingspercentages zijn te zien in het onderwijs en de publieke sector. Hier merken we meer dan een verdubbeling op, ook bij de logistiek en de dienstensector krijgen bijna een verdubbeling.

U kan op onze website meer informatie vinden over praktische tips om het werk te verlichten.

Bron: Beswic

B. Verkeersveiligheid op het werk

Voertuigen en transportsystemen zijn bij heel wat ongevallen op de arbeidsplaats betrokken in België. Indien deze worden veroorzaakt door intern verkeer kost dit veel geld en leidt dit vaak tot zware verwondingen met soms de dood tot gevolg.

Tussen 2019 en 2022 merkt men bij dodelijke arbeidsongevallen op dat bij 14,6% een zwaar voertuig betrokken is, bij 7,5% een licht voertuig en bij 4,2% een niet-gespecificeerde voertuigen voor transport of verplaatsbare transportsystemen.

Er bestaan geen algemene regels, maar wel een algemene manier van aanpak. In bedrijven bestaat er geen verkeersreglement zoals op de openbare weg. De werkgever moet zelf bepalen wat de regels zijn die nageleefd moeten worden.

Een intern verkeersplan is niet te vinden in de wetgeving. Er zijn enkel voorschriften die een veilige inrichting van de arbeidsplaats opleggen. Een belangrijk onderdeel hiervan is de organisatie van het verkeer op het bedrijfsterrein en binnen de bedrijfsgebouwen. In Boek III van de Codex over het Welzijn op het Werk worden basiseisen bepaald over arbeidsplaatsen, die het verkeer van voetgangers en voertuigen veilig moeten kunnen laten plaatsvinden. De werkgever moet op basis van een risicoanalyse bepalen welke regelingen hiervoor nodig zijn. Dit is sterk afhankelijk van bijvoorbeeld de aanwezigheid van zwakke weggebruikers, de aard van de activiteiten, de gebruikte transportmiddelen, …

Toch werd er een planmatige aanpak ontwikkelt zodat er een risicoanalyse kan worden uitgevoerd en gepaste maatregelen genomen kunnen worden.

Een stappenplan:

1. Een grondplan van de bedrijfssite is de basis van de analyse. Binnen- en buitenruimtes, in- en uitgangen, productielijnen, laad- en loskades, parkings, sociale ruimtes en verkeersstromen bedoelt men hier. Ook kan de openbare weg best in kaart gebracht worden.
2. Inventaris van vervoersmiddelen. Duid aan welke wegen ze volgen.
3. Knelpunten analyseren. Het is relevant om na te gaan waar al incidenten hebben plaatsgevonden, dit bevat extra informatie over risicozones binnen het bedrijf.
4. Uitwerking verkeersplan moet ervoor zorgen dat de veiligheid op de kritische punten en op de volledige site verhoogd worden waarbij rekening wordt gehouden met de noden van de dagelijkse gebruikers.
5. Maatregelen op organisatorisch en technisch gebied. Het moeten niet altijd zware investeringen zijn, orde en netheid verbeteren kan al een stap zijn in de goede richting.
6. Sensibiliseer iedereen. Iedereen die zich op de bedrijfssite verplaatst, moet de verkeersregels kennen en toepassen. Infosessies, opleiding, affiches en informatieborden kunnen hier mee gepaard gaan.

Bron: IDEWE

C. Opleidingsdagen onbenut in eerste helft 2024

In de eerste helft van 2024 blijkt slecht 3,4 procent van de toegekende opleidingsdagen opgenomen. Dit tonen cijfers van HR-dienstverlener, Groep S, aan. De arbeidsdeal uit 2022 heeft als gevolg dat een werknemer recht heeft op enkele opleidingsdagen per jaar. Toch blijven deze vaak oningevuld in de praktijk. Ook in 2023 werd slechts 4,5 procent van de toegekende opleidingsdagen ingevuld.

Eerst was er het collectief opleidingsrecht. Dit werd aangepast door de arbeidsdeal van 3 oktober 2022. Hierdoor werd er een individueel opleidingsrecht voor werknemers ingevoerd. Groep S deed onderzoek bij 3626 bedrijven. Zij hebben 1 231 702 dagen toegekend gekregen voor opleidingen. Tussen januari en juni 2024 werden er slechts 41 562 dagen effectief opgenomen. En ook in 2023 was dit slecht 4,5 procent.

Vanaf twintig werknemers moeten bedrijven een opleidingsplan opstellen met een minimum hoeveelheid aan opleidingstijd per werknemer. Het gaat hier dan concreet over vijf opleidingsdagen voor een voltijdse werknemer.

De opleidingsdagen kunnen ingevuld worden met formele en informele opleidingsdagen. In de Federal Learning Account moeten werkgevers tegen 1 december 2024 de dagen opleiding waarop een werknemer recht heeft en de opleidingen die een werknemer vanaf 1 januari 2024 gevolgd heeft registreren. Op die manier hebben werknemers te allen tijde een overzicht van hun individueel opleidingssaldo.

Sinds juni is de applicatie beschikbaar. Voor meer informatie kan u onze website bezoeken.

Indien werkgevers hun registratieverplichtingen niet voltooien per kwartaal, krijgen werkgevers dertig kalenderdagen om zich in de regel te stellen. Als ze dit dan nog steeds niet doen, dan worden de werkgevers in gebreke gesteld vanaf 2025 waarbij de naam voor iedereen toegankelijk op de website wordt gepubliceerd.

De eerste reden voor het lage aantal opgenomen opleidingsdagen is te wijten aan, volgens Frank Verbruggen, aan het feit dat het aantal opleidingsdagen waar een werknemer recht op heeft een gemiddelde is over een periode van vijf jaar. Ten tweede kunnen de sectoren op basis van een collectieve arbeidsovereenkomst het aantal opleidingsdagen wijzigen op basis van een groeitraject dat verspreid wordt over verschillende jaren.

Vanaf 1 januari 2024 tot en met 31 december 2028 verloopt de huidige periode. Wanneer de opleidingsdagen niet werden opgebruikt, kan dit overgedragen worden naar het volgend jaar, tot eind 2028.

Bron:

HRmagazine

D. Veiligheid en Welzijn van leerkrachten onder invloed van AI-technologieën

Als het gaat over artificiële intelligentie wordt onderwijs gezien als risicofactor. In het verslag van EU-OSHA worden de gevolgen van de digitalisering bij leerkrachten van naderbij bekeken. Inzichten die voortvloeien uit een analyse van de invloed van digitalisering op veiligheid, gezondheid en het welzijn van de leerkracht staan erin vermeld.

Leerkrachten staan centraal in de doorlichting. Er moet meer onderzoek gedaan worden naar manieren waarop leerkrachten kunnen worden ondersteund, wordt benadrukt in het verslag. Strategieën en maatregelen worden aangereikt zodat risico’s geminimaliseerd kunnen worden en het potentieel voor leerkrachten maximaal benut kan worden. Deze strategieën omvatten een stapsgewijze invoering, kennisopbouw betreffende AI en het welzijn van leerkrachten ondersteunen. Relevante beleidsaanwijzingen voor zowel leerkrachten als instanties en nationale en Europese autoriteiten vergezellen dit.

De werklast van leerkrachten zou verminderd kunnen worden door op AI gebaseerde technologieën. Het zou ook de planning van middelen kunnen vereenvoudigen en beoordelingen nauwkeuriger kunnen maken.

Omdat het complexe systemen zijn, die gebruikt worden in complexe omgevingen, zoals het onderwijs, schuilen er echter ook gevaren achter AI-systemen. Het leidt naar specifieke onzekerheden. Er is een gebrek aan kennis over de realistische mogelijkheden van deze technologieën. De grenzen van de interpreteerbaarheid en de uitlegbaarheid worden bereikt doordat er met het oog op deep learning en grote multimodale taalmodellen wordt gefocust op grote hoeveelheden en niet op de menselijke beslissingen. Ook is er een gebrek aan regels, voorschriften en normen.

Bron: EU-OSHA

III. PRAKTISCHE INFORMATIE

Via onze website kunnen er vragen gesteld worden aan onze experten. Recent werd deze vraag toegestuurd en beantwoord:

• Moet een nieuwe levenslijn (vaste valbeveiliging) nog in dienst gesteld worden door een EDTC of is het technisch constructiedossier (as-build) van de leverancier voldoende? Moet er nadien een jaarlijkse periodieke keuring gebeuren door een EDTC