nieuwsoverzicht 26 - 30 juni '23 (wk 26)

I. WIJZIGINGEN IN DE WETGEVING

A. Publicatie machineverordening

In het Europees Publicatieblad van 29 juni 2023 verscheen de machineverordening (Verordening (EU) 2023/1230 van het Europees Parlement en De Raad van 14 juni 2023 betreffende machines en tot intrekking van Richtlijn 2006/42/EG van het Europees Parlement en de Raad en Richtlijn 73/361/EEG van de Raad).

Deze machineverordening vervangt de machinerichtlijn (Richtlijn 2006/42/EG van het Europees Parlement en de Raad) en draagt bij aan de digitale transitie en het versterken van de eengemaakte markt.

Er wordt beoogd:

• nieuwe risico’s als gevolg van opkomende technologieën te dekken door het toepassingsgebied van de machinerichtlijn;
• rechtsonzekerheid als gevolg van onduidelijkheid over het toepassingsgebied en de definities en mogelijke veiligheidslacunes met betrekking tot traditionele technologieën weg te werken;
• voldoende bepalingen te voorzien voor machines met een hoog risico;
• de geldelijke en milieukosten van uitgebreide documentatie op papier te weren door de documenten digitaal ter beschikking te stellen;
• tegenstrijdigheden met andere wetgeving van de Unie inzake productveiligheid weg te werken;
• een einde te maken aan uiteenlopende interpretaties als gevolg van omzetting van de machinerichtlijn in de verschillende nationale wetgeving.

Deze verordening treedt in werking op 19 juli 2023. Met uitzondering van een aantal artikelen is zij van toepassing met ingang van 20 januari 2027.

Bron: Verord. (EU) 2023/1230, PB L 165 van 29-6-2023 (erratum PB L 169 van 4-7-2023)

B. Publicatie wetgeving sociale verkiezingen

In het Belgisch Staatsblad van 30 juni 2023 verscheen de wet van 5 juni 2023 tot wijziging van de wet van 4 december 2007 betreffende de sociale verkiezingen, van de wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven en van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk die de sociale verkiezingen regelt die doorgaan van 13 tot en met 26 mei 2024

Die sociale verkiezingen vinden om de vier jaar plaats.

De vorige verkiezingen vonden plaats in 2020, in het najaar en niet in het voorjaar, omdat België zich toen in volle coronaperiode bevond.

Na deze verkiezingen hebben de administratie en de sociale partners de wetgeving en de toepassing ervan geëvalueerd en hebben voorstellen tot verbetering van de wetgeving gedaan die voor advies werden voorgelegd aan de Nationale Arbeidsraad en uiteindelijk uitmondden in de wet van 5 juni.

Deze wet wijzigt voornamelijk de wet van 4 december 2007 betreffende de sociale verkiezingen en hebben hoofdzakelijk tot doel:

• de procedure tot individuele schorsing van de verkiezingsprocedure te verduidelijken;
• de voorwaarden inzake het stemrecht voor de uitzendkrachten te vereenvoudigen en te voorzien in een rechtsgrond voor een duidelijke gegevensuitwisseling tussen uitzendkantoor en gebruiker;
• de alternatieve wijzen van oproepen van de kiezers alsook het elektronisch stemmen op afstand te faciliteren;
• een aantal specifieke punten van de wetgeving te verduidelijken;
• te voorzien in een juridisch kader voor de verdere digitalisering van bepaalde procedurestappen, teneinde de administratieve lasten van de betrokkenen bij de procedure voort te verlichten. In dat verband worden ook nieuwe modelformulieren als bijlage bij de wet gevoegd;
• terminologische wijzigingen aan te brengen aan de wet van 4 december 2007 betreffende de sociale verkiezingen, van de wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het bedrijfsleven en van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, als gevolg van een interne reorganisatie binnen de juridische dienst en de inspectiediensten van de FOD WASO.

Bron: Wet van 5 juni 2023, B.S. 30-6-2023

C. Richtlijn ter bescherming van werknemers tegen de blootstelling aan asbest

Meer dan 3/4 van de beroepskankers zou verband houden met de blootstelling aan asbest.

Vooral tijdens renovatiewerken aan oude asbesthoudende gebouwen is het risico op inademen van asbestvezels erg groot.

Een voorstel tot herziening van de wetgeving inzake blootstelling aan asbest werd door de Europese Commissie gepubliceerd op 28/9/2022.

Nu heeft de Raad van de Europese Unie een voorlopig akkoord bereikt met het Europees Parlement over een nieuwe richtlijn om werknemers beter te beschermen tegen asbest:

• in het licht van de verbeterde meetmethoden voorziet de richtlijn daarom in een aanpassing van de maximale blootstellingsniveaus van 0,1 vezel/cm³ naar 0,01 asbestvezel/cm³;
• na een overgangsperiode van maximaal 6 jaar zullen alle lidstaten het asbestgehalte moeten meten via elektronen­microscopie die ook dunne asbestvezels kan meten. Indien zij beslissen om geen dunne asbestvezels te meten, dan wordt het blootstellingsniveau verlaagd naar 0,002 vezels/cm³;
• ondernemingen die sloop- of asbestverwijderingswerkzaamheden willen uitvoeren, moeten een vergunning bij de nationale instanties aanvragen. Voordat er met sloop- of onderhoudswerkzaamheden wordt begonnen in gebouwen die vóór de inwerkingtreding van het nationale asbest­verbod zijn gebouwd, zullen werkgevers in kaart moeten brengen welke materialen mogelijk asbest bevatten;
• werknemers die aan asbest (kunnen) worden blootgesteld, moeten adequate PBM’s dragen en een verplichte opleiding volgen, overeenkomstig de in de nieuwe richtlijn vastgestelde minimum­kwaliteitseisen;
• de lidstaten moeten een register bijhouden van alle gevallen van gediagnosticeerde asbestgerelateerde beroepsziekten.

De ambassadeurs van de EU-lidstaten zullen worden verzocht het akkoord tijdens een komende vergadering van het Comité van permanente vertegenwoordigers goed te keuren. De tekst van de richtlijn zal daarna door de juristen-linguïsten worden bijgewerkt om vervolgens tijdens een komende Raadszitting te worden aangenomen. Daarna krijgen de lidstaten 2 jaar de tijd om het nieuwe maximale blootstellings­niveau van 0,01 vezel/cm3 in te voeren en 6 jaar om elektronen­microscopie in te voeren om de asbest­niveaus op de werkplek te meten.

Om gelijke tred te houden met de wetenschappelijke en technologische vooruitgang zal de richtlijn regelmatig worden bijgewerkt.

Bron : Raad van de Europese Unie

II. OVERIGE NIEUWSITEMS

A. Jobstudenten

De schoolvakantie is begonnen of komt eraan en bijgevolg ook de vraag naar en het aanbod aan vakantiejobs.

Een jobstudent mag echter niet zomaar om het even welke arbeid verrichten. De wettelijke bepalingen hierrond zijn opgenomen in de codex over het welzijn op het werk, boek X “Werkorganisatie en bijzondere werknemerscategorieën”, titel 3 “Jongeren op het werk” aangezien ook jobstudenten overeenkomstig artikel X.3-2, 1°, e) van de codex als jongeren op het werk worden beschouwd voor de toepassing van boek X, titel 3 van de codex.

Er zijn specifieke bepalingen in acht te nemen wat betreft:

• leeftijd
• gezondheidstoezicht
• de aard van de uitgeoefende activiteiten
• risicoanalyse en preventiemaatregelen

Meer gedetailleerde informatie is terug te vinden op de website van de FOD WASO.

Een antwoord op praktische vragen rond studentenjobs vind je op prato.be en ikbenjobstudent.be.

Daar vind je ook diverse checklists naargelang de sector waarin de studentenjob wordt uitgeoefend.

Bronnen:

• FOD WASO
• Preventie & interim
• Prato

B. Risico’s van uv-stralen tijdens de zomer

Vorig jaar lanceerde Constructiv, de dienstverlenende organisatie van en voor de bouwsector, een webpagina om de aandacht te vestigen op de risico’s van uv-stralen tijdens de zomer, gezien bouwvakkers vrij regelmatig buiten moeten werken.

Het belang van het nemen van preventieve maatregelen wordt benadrukt om zodoende de nadelige gevolgen van blootstelling aan uv (vb. huidkanker) zoveel mogelijk te voorkomen. Deze gevolgen uiten zich immers vaak slechts jaren na blootstelling.

Ook op de website van BeSWIC vind je heel wat informatie en links naar websites over dit thema.

Bronnen:

• BeSWIC
• Constructiv

Zie ook:

• nieuwsoverzicht week 21, overige nieuwsitems, punt B
• “Werken in de warmte - Beroepsmatige blootstelling aan klimatologische en technologische warmte” (dokter Wim Van Hooste)

C. Recht op deconnectie

Met het zomerverlof voor de deur is het voor veel werknemers van ondernemingen die 20 werknemers of meer tewerkstellen een eerste keer dat het recht op deconnectie een echte uitdaging wordt sinds het van kracht worden ervan op 1 april jl.

Raadpleeg voor de modaliteiten uw arbeidsreglement, bedrijfscao of sectorale cao.

Zie nieuwsoverzicht week 11 voor meer informatie over dit onderwerp.

Bronnen:

• FOD WASO
• Arbeidsdeal (Wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen – B.S. 10 november 2022)

D. Verbreding vrijstelling voorleggen geneeskundig getuigschrift

Op 4 april jl. werd door Groen-partijleden Kristof Calvo en Cécile Cornet in de Kamer een wetsvoorstel ingediend tot wijziging van de arbeidsovereenkomstenwet voor wat betreft de verbreding van de vrijstelling op het voorleggen van een geneeskundig getuigschrift.

Op basis van dit voorstel is de werknemer er driemaal per kalenderjaar niet toe gehouden een geneeskundig getuigschrift voor te leggen voor de eerste drie dagen van een arbeidsongeschiktheid.

Verder wordt ook de uitzondering die bestaat voor ondernemingen met minder dan 50 werknemers opgeheven.

Dit wetvoorstel bouwt verder op de regeling inzake het voorleggen van een geneeskundig getuigschrift, zoals deze werd ingevoerd met de wet van 30 oktober 2022 houdende diverse bepalingen betreffende arbeidsongeschiktheid die bepaalt dat een werknemer er driemaal per kalenderjaar niet toe gehouden is een geneeskundig getuigschrift voor te leggen voor de eerste dag van een arbeidsongeschiktheid (met weliswaar) een afwijking van deze vrijstelling voor een aantal ondernemingen.

Hiermee beoogde de regering af te stemmen op de regeling in andere Europese landen die de afschaffing van het geneeskundig getuigschrift voor kortdurende afwezigheden wegens ziekte al hebben ingevoerd en in een aantal Europese landen een positief effect hebben gehad op het kortdurend ziekteverzuim.

Daarnaast beoogde men met deze wet de administratieve lasten voor de huisartsen te verlagen.

De wet van 30 oktober is volgens de indieners van het wetsvoorstel wel een stap in de goede richting is, maar gaat niet ver genoeg om de beoogde doelstellingen te behalen:

• de administratieve lasten voor de huisartsen en de daarmee gepaard gaande kosten voor de maatschappij worden slechts beperkt gereduceerd
• voor een significant aantal zieken volstaat enkele dagen uitzieken zonder verdere medische opvolging, maar onder de huidige regeling moeten zij vanaf de tweede dag wel degelijk een afspraak bij de huisarts maken. In periodes met veel infecties vormt dit een bijkomende druk op de huisartsen, die daardoor worden geconfronteerd met oplopende wachttijden waardoor zij minder tijd kunnen besteden aan patiënten met een nood aan medische verzorging.

Door de afschaffing van het attest van arbeidsongeschiktheid uit te breiden naar de eerste drie dagen van de ziekte, geeft men een duw in de rug naar meer vertrouwen en eigen verantwoordelijkheid bij ziektemelding. Vandaar voorziet het wetsvoorstel tevens in een afschaffing van de uitzondering voor ondernemingen met minder dan 50 werknemers.

Over dit wetsvoorstel zijn huisartsenvereniging Domus Medica en haar jongere versie, Jong Domus, positief en er zelfs van overtuigd dat een afschaffing van het ziektebriefje voor drie dagen, mits correct toegepast, zowel patiënten, huisartsen als werkgevers ten goede zal komen. Dat schrijven ze op hun website domusmedica.be.

Door een ziektebriefje voor drie dagen niet langer verplicht te maken worden patiënten meer gestimuleerd tot zelfzorg en vertrouwen in de eigen gezondheid en vermindert de maatschappelijke kost (tussenkomst RIZIV en administratieve kosten voor werkgever en werknemer) zonder dat er daarom misbruik zal van gemaakt worden. Bij vermoeden van misbruik kan de werkgever immers nog steeds een controlearts aanstellen om de werknemer te controleren.

Domus Medica en Jong Domus willen dan ook constructief meewerken aan een onderbouwd gezondheidsbeleid en de dialoog met de sociale partners hierover verder aangaan om elke patiënt kwalitatieve gezondheidszorg te kunnen blijven bieden zonder zich te moeten bekommeren om nutteloze taken.

Bronnen:

• vrtnws.be
• domusmedica.be
• dekamer.be

E. Welzijn van de werkende Belg

Uit onderzoek (online bevraging) door iVox in opdracht van Securex in december 2022 bij de populatie van de werkende Belgen blijkt dat

• de werkende Belg gemiddeld volgende scores toekent aan zijn welzijn:
  • algemeen welzijn: 6,5/10
  • professioneel welzijn (hoe comfortabel men zich voelt op de werkvloer): 6,9/10
  • persoonlijk welzijn (hoe goed men zich persoonlijk voelt): 6,9/10
  • maatschappelijk welzijn (hoe men zich verhoudt tot hedendaagse maatschappelijke uitdagingen): 5,6/10

• zelfstandigen een score van 7,3/10 geven voor hun professioneel welzijn
• arbeiders een score geven van 6,8/10 voor hun professioneel welzijn
• bedienden een score geven van 6,7/10 voor hun professioneel welzijn
• de hoogste scores op professioneel, persoonlijk en maatschappelijk welzijn worden toegekend door werkende Belgen die in Vlaanderen wonen
• het professioneel welzijn hoger scoort bij werknemers van kleine bedrijven dan bij werknemers van grote bedrijven
• werknemers en zelfstandigen in België het belang onderschatten van specifieke factoren die de verschillende vormen van hun welzijn beïnvloeden
• het belang van een sociaal netwerk en een gezonde levensstijl onderschat wordt door de werkende Belgische bevolking
• de impact van het onder tijdsdruk staan op het professioneel welzijn onderschat wordt door de werkende Belgische bevolking
• zowel het algemeen welzijn, het professioneel welzijn als het maatschappelijk welzijn gemiddeld hoger scoren onder werknemers van kleine bedrijven
• het welzijnspeil hoger is bij zelfstandigen
• persoonlijk welzijn, professioneel welzijn en maatschappelijk welzijn hoger liggen in Vlaanderen dan in Wallonië en in Brussel
• werkgevers zowel kunnen bijdragen tot het professioneel welzijn als het persoonlijk welzijn

Bron: Securex