nieuwsoverzicht 28 nov - 2 dec (wk 48)

I. WIJZIGINGEN IN DE WETGEVING

Binnenluchtkwaliteit in gesloten plaatsen die publiek toegankelijk zijn

Zie nieuwsbericht 1 december 2022

II. OVERIGE NIEUWSITEMS

A. Rapport Eurofound “Working conditions in the time of COVID-19: Implications for the future”

Eurofound, de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden, publiceerde op 29 november 2022 een rapport op haar website met een analyse van de arbeidsomstandigheden en arbeidskwaliteit van werknemers in Europa in COVID-tijden (2021) en de implicaties voor de toekomst ten gevolge van de gewijzigde arbeidsomstandigheden in deze periode.

De gegevens die de basis vormden voor dit rapport, werden verzameld door de European Working Conditions Telephone Survey (EWCTS) in 2021 in verschillende Europese landen.

Het rapport bevestigt dat reeds langer bestaande problemen op het vlak van arbeidsomstandigheden moeten aangepakt worden. Het gaat bijvoorbeeld om de kwetsbaarheid van sommige arbeidssituaties; het gebrek aan formele werknemersvertegenwoordiging in sommige werkplekken; de noodzaak om de participatie van de werknemers te bevorderen m.b.t. veranderingen op de werkplek; de noodzaak tot het ondersteunen van de ontwikkeling en het gebruik van de vaardigheden en kennis van de werknemers; het waarborgen van behoorlijke en voorspelbare inkomsten uit werk; lange werktijden maar ook de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op het gebied van werkgelegenheid, werk en de verhouding tussen werk en privéleven.

Betere arbeidsomstandigheden bevorderen het algemeen welzijn, wat bijdraagt tot het verhogen van de levensstandaard en onrechtstreeks ook de economie. Een belangrijk punt waarmee de EU-beleidsmakers rekening zullen moeten houden.

Het rapport (in het Engels) kan geraadpleegd worden op de website van Eurofound.

Bron: Eurofound (2022), Working conditions in the time of COVID-19: Implications for the future, European Working Conditions Telephone Survey 2021 series, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg

B. Preventie verwondingen en geweld met de dood tot gevolg

Uit een nieuw rapport van de WHO blijkt dat wereldwijd dagelijks 12 000 mensen sterven ten gevolge van verwondingen en/of geweld. De WHO dringt daarom aan op een meer effectieve preventie.

In de leeftijdscategorie van 5 tot 29 jaar, zijn 3 van de 5 meest voorkomende doodsoorzaken letselgerelateerd, namelijk verkeersongevallen, moord en zelfmoord.

Van de 4,4 miljoen jaarlijkse letselgerelateerde sterfgevallen is ongeveer 1 op de 3 het gevolg van verkeersongevallen, 1 op de 6 door zelfmoord, 1 op de 9 door moord en 1 op de 61 door oorlog en conflict.

Andere letselgerelateerde doodsoorzaken zijn verdrinking, vallen, brandwonden en vergiftiging.

Een belangrijke rol in de preventie van letselgerelateerde doodsoorzaken is weggelegd voor de gezondheidssector maar ook initiatieven op andere vlakken kunnen bijdragen tot de vermindering van het aantal letselgerelateerde sterfgevallen.

In de meeste landen ontbreekt het echter aan politieke wil en investeringen, aangezien er onvoldoende maatregelen worden genomen. De preventiemaatregelen en beschikbare technische richtlijnen van de WHO kunnen ondersteuning bieden hierbij.

Het rapport kan geraadpleegd worden op de website van de WHO (rapport in het Engels).

Bron: WHO

C. Stijging aantal dodelijke arbeidsongevallen en werknemers met beroepsziekte in de EU

Uit een rapport van Eurostat van oktober 2022 blijkt dat het aantal dodelijke arbeidsongevallen in 12 EU-lidstaten in het pandemiejaar 2020 gestegen is, vooral in Italië (+285), Spanje (+45) en Portugal (+27). Bekijkt men het aantal dodelijke arbeidsongevallen over de ganse EU, dan is een daling op te merken met 53 doden ten opzichte van 2019.

In 2020 vond meer dan een vijfde van alle dodelijke arbeidsongevallen in de EU plaats in de bouwsector.

In 2020 veroorzaakte 70 % van alle arbeidsongevallen in de EU wonden en oppervlakkige verwondingen, ontwrichtingen, verstuikingen en verrekkingen, of hersenschuddingen en inwendige verwondingen.

Het volledige rapport is beschikbaar op de website van Eurostat (rapport in het Engels).

In de cijfers van Eurostat zijn het aantal doden ten gevolge van beroepsziekte niet opgenomen. Jaarlijks telt Europa echter meer dan 100 000 doden ten gevolge van kanker, waarbij blootstelling aan kankerverwekkende stoffen de belangrijkste oorzaak is.

Het Europees vakverbond ETUC verzoekt de EU-lidstaten om zich te engageren voor:

• preventie door bijvoorbeeld blootstelling aan gevaarlijke stoffen te vermijden en zich voor te bereiden op een (volgende) pandemie;
• het betrekken van professionals op het vlak van fysieke en mentale gezondheid bij de organisatie van de werkplek.

Het Europees vakverbond (ETUC) publiceerde een manifest “Zero Death At Work” met als doelstelling geen werkgerelateerde doden meer tegen 2030.

Volgende zaken komen aan bod:

• het toenemend aantal beroepsziekten;
• de lange werktijden en psychologische druk op het werk die leiden tot hartaandoeningen, beroertes, depressies en zelfmoord;
• een slechte houding, repetitieve handelingen en zwaar heffen en tillen die rugpijn veroorzaken en andere MSA (musculoskeletale aandoeningen) en mee kunnen leiden tot depressie en arbeidsongeschiktheid;
• nieuwe uitdagingen inzake veiligheid en gezondheid op het werk zoals de uitzonderlijke weersomstandigheden en temperaturen als gevolg van de klimaatverandering en de nieuwe vormen van werk buiten de traditionele werkplek.

Bronnen:

• Beswic
• Eurostat
• ETUC

D. Diepe berging voor hoogradioactief en/of langlevend afval

Met het koninklijk besluit van 28 oktober 2022 tot vaststelling van het eerste deel van de Nationale Beleidsmaatregel met betrekking tot het langetermijnbeheer van hoogradioactief en/of langlevend afval en tot verduidelijking van het stapsgewijze proces voor de vaststelling van de andere delen van deze Nationale Beleidsmaatregel, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 22 november 2022, neemt België een principebeslissing voor diepe berging van hoogradioactief en/of langlevend afval. Het hoogradioactief en/of langlevend afval wordt momenteel opgeslagen in tijdelijke, bovengrondse installaties in afwachting van een definitieve berging.

Het zogenaamde hoogactieve en/of langlevende afval, ontstaat bij de productie van elektriciteit in kerncentrales, bij onderzoek, bij medische en andere nucleaire toepassingen. Alleen door diepe berging nl. berging in een geschikte stabiele geologische laag, kan het honderdduizenden jaren volledig geïsoleerd worden van mens en milieu.

Dit KB is tot stand gekomen op voorstel van NIRAS, de Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen, die sinds 1980 verantwoordelijk is voor het veilige beheer van radioactief afval in België. Opmerkingen van het FANC op het voorstel, werden opgenomen in het definitieve KB.

Het legt de basis om in een later stadium en binnen een duidelijk kader de uitvoeringsmodaliteiten vast te stellen. Deze zullen geleidelijk worden bepaald tijdens een participatief, transparant en stapsgewijs besluitvormingsproces dat zal leiden tot de keuze van een of meer uitvoeringssites.

Er wordt belang gehecht aan:

• het stapsgewijs werken waarbij bij elke stap gecontroleerd wordt of aan alle voorwaarden is voldaan om naar een volgende stap over te gaan;
• participatie van alle betrokkenen en ook van de burger;
• omkeerbaarheid van eerder genomen beslissingen.

Een concrete beslissing over de keuze van een of meer sites voor de realisatie van een diepebergingsinstallatie is er nog niet. Het zal nog enkele tientallen jaren en vele beslissingen duren alvorens dergelijke installaties er zullen zijn.

In 2023 zal de Koning Boudewijnstichting een maatschappelijk debat organiseren dat zal bepalen op welke manier de principebeslissing voor diepe berging in de praktijk kan worden omgezet.

Hierna zou NIRAS het tweede deel van de Nationale beleidsmaatregel, dat specifiek betrekking zal hebben op het besluitvormingsproces en dat zal bepalen om de optie van diepe berging in België indien nodig te bekrachtigen of te wijzigen, aan de regering moeten kunnen voorstellen.

Bronnen:

• FANC
• NIRAS

E. De Preventiepeiling - Vlaams Instituut voor gezond leven

De voormalige “indicatorenbevraging” werd de “Preventiepeiling”.

Via deze driejaarlijkse vragenlijststudie wordt onderzoek gevoerd naar het preventieve gezondheidsbeleid in scholen, bij ondernemingen, steden en gemeenten, kinderopvanginitiatieven en zorg- en welzijnsinstellingen in Vlaanderen en Brussel.

De Preventiepeiling heeft 2 doelstellingen:

1. monitoring van het preventieve gezondheidsbeleid nl. hoe(veel) de organisaties, instellingen en voorzieningen inzetten op verschillende preventieve gezondheidsthema’s (bv. voeding, beweging, mentaal welbevinden …) en hoe ze ervoor zorgen dat hun beleid succesvol is;
2. informeren, inspireren en inzichten bieden aan instellingen en organisaties en alle belanghebbenden uit de diverse “settings” zijnde onderwijs, werk, lokale besturen, zorg en welzijn, kinderopvang.

De resultaten van de peiling geven een beeld van wat correct verloopt en waarop nog sterker kan gefocust worden.

De vragenlijst bestaat uit twee luiken:

1. een thematisch luik waarin gepeild wordt naar hoe en in welke mate de settings inzetten op de verschillende gezondheidsthema’s;
2. een algemeen luik waarbij de kwaliteit van het algemeen preventief gezondheidsbeleid wordt geschat aan de hand van een aantal succesfactoren, bv. deskundigheid, communicatie, samenwerking, tijd en middelen.

Wie werk wil maken van zijn preventief gezondheidsbeleid, kan terecht bij het Vlaams Instituut Gezond Leven vzw, het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs, het Vlaams Instituut Mondgezondheid, het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen en de Vlaamse Logo's.

Meer info en resultaten van vorige edities zijn terug te vinden op de website van het Vlaams Instituut Gezond Leven.

Bron: Vlaams Instituut Gezond Leven