nieuwsoverzicht 29 augustus - 2 september (wk 35)

I. WIJZIGINGEN IN DE WETGEVING

Er verschenen deze week geen wijzigingen aan de wetgeving opgenomen in INNIwise.

II. OVERIGE NIEUWSITEMS

A. Flitscontroles SIOD – september 2022: land- en tuinbouwsector

Naast de klassieke controles voeren de sociaal inspecteurs ook geregeld flitscontroles uit om inbreuken op de sociale wetgeving vast te stellen. Deze controles zijn voornamelijk informatief en hebben een preventief karakter. Binnen de EU wordt deze vorm van controle gezien als een “best practice” met als bedoeling de compliance te verbeteren.

Voor de maand september zijn nationale flitscontroles gepland in de land- en tuinbouwsector, en dit in het kader van de uitvoering van het Actieplan Sociale Fraudebestrijding 2022.

Een checklist voor deze controles is online beschikbaar. Zo kunt u meteen al nagaan aan welke punten extra aandacht zal besteed worden.

Bron: SIOD (Sociale inlichtingen- en opsporingsdienst)

B. Richtlijnen biologische gevaren op het werk

Eind juni 2022 werden in de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) een aantal technische richtsnoeren met betrekking tot het omgaan met biologische gevaren op het werk besproken en aangenomen.

Het betreft een primeur voor dit soort risico’s. Deze richtsnoeren zijn niet juridisch bindend maar gebaseerd op alle beginselen uit internationale arbeidsnormen.

De COVID-19 pandemie had de urgentie van het verstrekken van richtsnoeren over dit specifieke type risico verhoogd. Biologische agentia, zowel infectueuze als niet-infectueuze, kunnen een aanzienlijke bedreiging vormen voor de gezondheid in vele sectoren en op werkplekken overal ter wereld en veroorzaken in veel sectoren en op veel werkplekken beroepsziekten of arbeidsgerelateerde ziekten.

Het belang van niet-besmettelijke biologische agentia op zowel de werkplek als in de gemeenschap wordt steeds duidelijker en er wordt erkend dat werkplekken geschikte omgevingen zijn voor de preventie en beheersing van wereldwijde bedreigingen van de gezondheid, zoals tuberculose, HIV/AIDS, malaria en griep, en pandemieën zoals COVID-19.

De technische richtsnoeren inzake biologische gevaren zijn van toepassing op alle werknemers in alle takken van economische bedrijvigheid.

Het doel ervan is advies te verstrekken aan de regeringen, werkgevers, werknemers en hun vertegenwoordigers over de maatregelen die moeten worden genomen ter voorkoming en beperking van verwondingen, gezondheidsschade, ziekten en sterfgevallen in verband met blootstelling aan biologische gevaren op de werkplek.

De richtsnoeren bestaan uit 8 hoofdstukken:

1. algemene verplichtingen, verantwoordelijkheden, functies en rechten
2. beheersing van de risico’s op de arbeidsplaats
3. gezondheidstoezicht op de werknemers
4. informatie, instructies en opleiding
5. onderzoek naar gevaarlijke incidenten, arbeidsongevallen en beroepsziekten
6. registratie en kennisgeving van arbeidsongevallen en beroepsziekten
7. voorbereiding van en reactie op noodsituaties
8. controle en naleving van de wettelijke bepalingen

Het volledige document (in het Frans of het Engels) kan geraadpleegd worden op de website van de IAO.

Bronnen:

• IAO
• BeSWIC

C. Nationaal actieplan hormoonverstoorders (NAPED)

Hormoonverstoorders zijn chemische producten die, wanneer mensen en dieren eraan worden blootgesteld, tot gevolg hebben dat hun hormonale systeem ontregeld wordt. Dit veroorzaakt schade aan de menselijke (en dierlijke) gezondheid en aan het milieu.

Hormoonverstoorders zijn alom aanwezig. Je kan ze terugvinden in het milieu (zowel in het water, de bodem als de lucht), in allerlei producten (bv. speelgoed, cosmetische producten, voeding, kleding, …) maar ook op de arbeidsplaats.

Gezien het belang van deze materie, werd beslist tot het opzetten van een nationaal actieplan voor hormoonverstoorders. Het eerste plan loopt van 2022 tot 2026. Het is de bedoeling om een kader tot stand te brengen om de blootstelling aan hormoonverstoorders te beperken om op die manier een betere bescherming te bieden voor de gezondheid en het milieu, alsook om de acties hierrond beter in de kijker te plaatsen.

Er wordt gewerkt rond drie pijlers:

1. Preventie = het opzetten van acties om stakeholders te informeren en te wijzen op het belang van het onderwerp
2. Reglementering = het opzetten van acties ter versterking van de juridische basis om hormoonverstoorders te beperken en een betere bescherming te kunnen bieden aan kwetsbare bevolkingsgroepen
3. Wetenschappelijk onderzoek = het opzetten van acties om door te gaan met de research rond hormoonverstoorders, deze te inventariseren en het stimuleren van het ontwikkelen van nieuwe op Europees niveau geharmoniseerde manieren om hormoonverstoorders te identificeren

In het kader van dit NAPED, werd door de FOD WASO een studiedag georganiseerd, en werd door BeSWIC dit thema op hun website toegevoegd (zie ook nieuwsoverzicht week 18).

Bronnen en meer info:

• BeSWIC
• FOD Volksgezondheid

D. Publicatie verslag gebruik AI in systemen voor werknemersbeheer

Het verslag met betrekking tot de gevolgen op het vlak van veiligheid en gezondheid op het werk ten gevolge van het gebruik van systemen voor werknemersbeheer gebaseerd op AI werd gepubliceerd (zie nieuwsoverzicht week 25).

AIWM-systemen (*) kunnen potentiële mogelijkheden bieden om de veiligheid en gezondheid op het werk te verbeteren, aangezien zij kunnen worden gebruikt om de gevaren op de werkplek of de geestelijke gezondheid van de werknemers beter op te volgen, wat een opportuniteit biedt om de gezondheid, de veiligheid en het welzijn van werknemers te verbeteren.

Uit het verslag blijkt echter ook dat het gebruik van AI voor werknemersbeheer ook talrijke risico's voor de veiligheid en gezondheid op het werk met zich meebrengt, vooral op psychosociaal vlak (zie ook beleidsnota).

Om deze risico’s aan te pakken, wordt een aantal aanbevelingen voor betere preventiemaatregelen (zie ook beleidsnota) en voor een optimaal gebruik van AIWM-systemen geformuleerd:

• AIWM-systemen moeten gebaseerd zijn op een mensgerichte aanpak.
• De risicobeoordeling moet worden afgestemd op AIWM-systemen.
• Bewustmaking en uitwisseling van kennis over AIWM-systemen zijn belangrijk.
• Op EU-niveau dient een ethisch kader ontwikkeld te worden die bepaalt hoe AIWM, en AI-systemen in het algemeen, op de werkplek kunnen worden gebruikt.
• Er is nood aan interdisciplinair en alomvattend onderzoek naar AIWM en VGW.
• Het onderzoek naar AIWM moet zich toespitsen op de vraag in hoeverre de mens de baas blijft en AIWM-systemen worden gebruikt om werknemers te ondersteunen in plaats van te vervangen en de inzet ervan mag niet leiden tot meer risico’s op het vlak van welzijn op het werk.
• Er dient nagegaan te worden hoe bedrijfsbeheersmodellen en AIWM op elkaar inwerken.
• Het delen van kennis tussen onderzoekers en AIWM-ontwikkelaars dient nagestreefd te worden.
• Er moet voortdurend onderzoek worden gedaan naar AIWM-systemen en VGW.

Het volledige verslag (in het Engels) kan nagelezen worden op de website van de EU-OSHA.

(*) AIWM-systeem = artificial intelligence-based worker management systeem, zijnde een overkoepelende term die verwijst naar een werknemersbeheersysteem dat, vaak in realtime, gegevens verzamelt over de werkplek, het werk dat werknemers doen en de (digitale) hulpmiddelen die zij voor hun werk gebruiken, die vervolgens worden ingevoerd in een op AI gebaseerd model dat geautomatiseerde of semi-geautomatiseerde beslissingen neemt of informatie verschaft aan besluitvormers over kwesties die verband houden met werknemersbeheer op de werkplek

Bron: EU-OSHA