nieuwsoverzicht 4 tot 8 sept (wk 36)

I. WIJZIGINGEN IN DE WETGEVING

Er verschenen deze week geen wijzigingen aan de wetgeving, opgenomen in INNIwise.

II. OVERIGE NIEUWSITEMS

A. Veroordeling voor blussen met PFAS-houdend blusschuim

Drie bedrijven uit Kortrijk werden verplicht om hun met PFAS vervuilde bodem te saneren waarop zij brandweerzone Fluvia in Kortrijk voor de rechter hebben gedaagd wegens het gebruik van blusschuim met PFAS. Zij willen dat brandweerzone Fluvia de kosten van de sanering betaalt.

Op het moment van het gebruik van het PFAS-houdend blusschuim door de brandweer voor zowel oefeningen als branden, waren de gevaren voor mens en milieu evenwel nog niet gekend.

Ondertussen is de Kortrijkse brandweerzone ook afgestapt van het gebruik van dergelijk blusschuim.

Het risico bestaat dat ook andere brandweerzones in Vlaanderen worden gedagvaard.

Volgens de VVSG ligt de oplossing bij een samenwerking tussen verschillende overheden en instanties door bv. een fonds op te richten zodat er kan ingezet worden op het saneren van de gronden.

Bron: vrt nws, 4 september 2023, “Brandweer Kortrijk riskeert veroordeling voor blussen met schuim met PFAS: is dit een voorbode voor andere brandweerzones? “

B. Statistisch verslag betreffende de beroepsziekten 2022

Fedris publiceerde het statistisch verslag inzake de beroepsziekten over het jaar 2022.

Heden ten dage ontvangen in België nog steeds ongeveer 38.500 personen een vergoeding voor een blijvende ongeschiktheid wegens een beroepsziekte.

In 2022 dienden bijna 13.000 werknemers uit de privésector en de provinciale of plaatselijke overheidsdiensten (PPO) een aanvraag in voor een schadevergoeding voor een beroepsziekte.

Andere conclusies:

• Er is meer tijdelijke arbeidsongeschiktheid en minder blijvende ongeschiktheid.
• Er is een daling te merken van het aantal vergoedingsaanvragen.
• De meeste aanvragen betreffen tendinopathieën en aantastingen van de zenuwfunctie.
• Wat de overlijdens betreft ging het in 73 % procent van de gevallen om een overlijden te wijten aan asbest, 17 % aan silicose en 10 % aan andere ziekten.

Het statistisch jaarverslag en de nieuwsbrief kan je terugvinden op de website van Fedris.

Bron: Statistisch verslag (betreffende de beroepsziekten) van het Federaal agentschap voor beroepsrisico’s

C. Burn-outepidemie

Burn-out wordt gekwalificeerd als een epidemie aangezien steeds meer arbeiders en bedienden ermee geconfronteerd worden. Veel ondernemingen kennen economische moeilijkheden waardoor het personeel steeds meer onder druk komt te staan en bijgevolg veel personeelsleden uitvallen wegens ziekte, met een negatieve invloed op de gezondheid van de onderneming.

Volgens de Onafhankelijke ziekenfondsen was bijna 12,7 % van de werknemers arbeidsongeschikt in het eerste kwartaal van 2022 terwijl de gemiddelde duurtijd van de arbeidsongeschiktheid 89 dagen betreft.

Definitie?

Burn-out kent geen eenduidige definitie; er bestaan geen officiële diagnosecriteria voor. Het is een complex gegeven waarin meerdere factoren een rol spelen. Het is ook belangrijk om na te denken over een wijziging van het maatschappijmodel, naast het aanpakken van bedrijfsgerelateerde en individuele factoren (zie advies HGR nr. 9339 over burn-out en werk dd. september 2017).

Erkenning als beroepsziekte?

In België wordt burn-out niet erkend als beroepsziekte. Het is wel een werkgerelateerde ziekte die de nodige aandacht verdient op het vlak van preventie. Daarom werd door het KB van 7 februari 2018 tot vaststelling van de voorwaarden voor een pilootproject inzake preventie van burn-out gerelateerd aan het werk (B.S. 7-5-2018) de basis gelegd voor de start van het proefproject binnen Fedris met als bedoeling het opzetten van een begeleidingstraject voor werknemers die bedreigd worden met of in een vroeg stadium getroffen worden door een burn-out zodat zij aan het werk kunnen blijven of snel terug aan het werk kunnen. Een evaluatie van dit project is voorzien voor eind 2023. Er zal worden nagegaan of het project doeltreffend is geweest en of de maatregel moet uitgebreid worden tot een structureel preventieprogramma.

Inkomensverlies?

De kosten die burn-out met zich meebrengt zijn van tweeërlei aard: menselijk lijden en verminderde economische prestaties.

Enkele cijfers:

• werkgerelateerde stress in de EU: jaarlijks 25,4 miljard euro (EU-OSHA, 2014)
• werkgerelateerde depressies in de EU: jaarlijks 617 miljard euro (Europese project Matrix: 2013)
• totale kosten voor mentale gezondheidsproblemen: meer dan 4 % van het BBP over de Europese landen heen (OESO, 2018)

Wel zou elke euro die in een promotie- en preventieprogramma wordt geïnvesteerd, een economisch netto-voordeel opleveren van 10,25 euro.

Dit wijst op het belang van een preventieve aanpak.

Leeftijdsgebonden?

a) Loontrekkenden

Het aantal langdurig arbeidsongeschikten omwille van burn-out en depressie bij loontrekkenden is tussen 2017 en 2021 toegenomen met 33,4 %.

Langdurige burn-out en depressie komt vaker voor in de hogere leeftijdscategorieën (50+) dan bij jongeren.

Tussen 2017 en 2021 was er een toename in alle leeftijdscategorieën maar het meest uitgesproken in de leeftijdscategorie 60-64 (+ 69,9 %).

Het aantal langdurig arbeidsongeschikten omwille van burn-out en depressie is tussen 2017 en 2021 sterker gestegen dan het totale aantal langdurig arbeidsongeschikten.

b) Zelfstandigen

Het aantal langdurig arbeidsongeschikten omwille van burn-out en depressie bij zelfstandigen is tussen 2017 en 2021 toegenomen met 47,4%.

Langdurige burn-out en depressie komt ook hier vaker voor in de hogere leeftijdscategorieën (50+) dan bij jongeren.

Tussen 2017 en 2021 was er een toename in alle leeftijdscategorieën maar het meest uitgesproken in de jongere leeftijdscategorie.

Het aantal langdurig arbeidsongeschikten omwille van burn-out en depressie is tussen 2017 en 2021 ook sterker gestegen dan het totale aantal langdurig arbeidsongeschikten.

Er kan in het algemeen niet gesteld worden dat jongeren meer vatbaar zijn voor langdurige arbeidsongeschiktheid ten gevolge van burn-out en depressie of dat bij hen een sterkere toename is dan in andere leeftijdscategorieën.

Meest getroffen sectoren?

Globaal genomen blijken volgende sectoren het meest getroffen:

• boeren
• kunstenaars
• handelaars
• managers
• kaderleden
• onderwijspersoneel
• werknemers in de zorgsector
• werknemers in de ICT-sector

Cijfers bij andere ziekenfondsen?

Bron: Vr. en Antw. Kamer, Vr. nr. 2077, 17 april 2023 (E. BURTON, antw. F. VANDENBROUCKE)

D. 10-10-10-campagne van de VerV

De VerV (Beroepsfederatie voor ergonomie) roept op tot het zgn. "wisselwerken" en om zittend werk te onderbreken en af te wisselen met niet-zittend werk zowel op kantoor als thuis tijdens het telewerken: “Sta op 10 oktober om 10 uur, 10 minuten recht!”

Door een originele foto te posten op social media met #wisselwerken, is een steppie van Health2Work te winnen.

Meer info: https://www.verv.be/activiteit...

Bron: VerV

E. Initiatieven van de EU tegen luchtvervuiling

Uit studies van het European Environment Agency blijkt dat:

• in 2020 96 % van de mensen in steden in de EU blootgesteld werd aan concentraties fijnstof die hoger zijn dan de WHO-richtlijnen;
• 238.000 mensen vroegtijdig stierven in de EU als gevolg van fijnstofvervuiling;
• het aantal vroegtijdige sterfgevallen door fijnstofvervuiling in de EU tussen 2005 en 2020 daalde met 45 %.

Slechte luchtkwaliteit heeft een invloed op:

• de gezondheid: kan ademhalingsproblemen, hart- en vaatziekten, diabetes en kanker veroorzaken;
• het milieu: vergiftigt gewassen en bossen en tast bijgevolg de biodiversiteit aan;
• de economie: het aantasten van de biodiversiteit zorgt voor economische verliezen.

Het Europees Parlement stelt strengere luchtkwaliteitsnormen voor tegen 2030, met specifieke doelstellingen voor vervuilende deeltjes, in het kader van het streven naar nul vervuiling in de Europese Green Deal. Er worden strikte doelstellingen ingevoerd voor verschillende verontreinigende stoffen, waaronder zwevende deeltjes, stikstofdioxide, zwaveldioxide en ozon. Het doel is om ervoor te zorgen dat de luchtkwaliteit in de EU niet schadelijk is voor de menselijke gezondheid, natuurlijke ecosystemen en biodiversiteit.

In het kader van de Europese Green Deal heeft de EU zich tot doel gesteld om tegen 2050 lucht-, water- en bodemverontreiniging te verminderen tot niveaus die geen schade meer veroorzaken aan gezondheid en natuurlijke ecosystemen en binnen de grenzen liggen van wat onze planeet kan dragen. Om dit doel tegen 2030 te bereiken zijn de volgende doelstelling voorgesteld:

• het aantal vroegtijdige sterfgevallen als gevolg van luchtverontreiniging met meer dan 55 % verminderen;
• een vermindering van 25% in de EU van ecosystemen waar luchtverontreiniging een bedreiging vormt voor de biodiversiteit;
• een afname van 50 % in plastic zwerfvuil op zee en 30% minder microplastics die in het milieu terechtkomen.

Het Parlement heeft tijdens de plenaire vergadering van 13 september 2023 over het voorstel gestemd. Zodra de Raad zijn standpunt heeft bepaald, kunnen onderhandelingen beginnen over de definitieve vorm van de wet.

Bron: Europees Parlement

F. Gelijktijdige vaccinatie tegen het coronavirus en het griepvirus

De Hoge Gezondheidsraad werd om advies gevraagd over de vaccinatiestrategie voor de Coronavirusziekte 2019 (COVID-19) met een mRNA-vaccin.

In haar advies concludeert de HGR dat volgende factoren een risico vormen voor ernstige gevolgen van COVID-19:

• leeftijd (mensen van 50 jaar en ouder) (sterkste risicofactor) waarbij het risico op ernstige gevolgen duidelijk toeneemt met de toenemende leeftijd
• bewoners van instellingen voor langdurige zorg (ILZ)
• mensen van alle leeftijden met bepaalde onderliggende medische aandoeningen
• obesitas (Body Mass Index (BMI) ≥ 40 kg/m2)
• zwangerschap (vaccinatie is veilig tijdens de zwangerschap en beschermt de zuigeling)
• patiënten met immunosuppressie als gevolg van een ziekte of behandeling

Studies tonen aan dat gelijktijdige vaccinatie veilig en effectief is. Sommige studies suggereren echter een vermindering in immunogeniciteit na gelijktijdige vaccinatie tegen COVID-19 en seizoensgriep.

Zoals aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het ECDC, beveelt de HGR dit jaar aan om vaccinatie tegen COVID-19 en seizoensgriep bij voorkeur gezamenlijk aan te bieden in oktober 2023 (WHO, 2022; ECDC, 2023).

Om lokale reacties zo goed mogelijk te kunnen controleren, wordt voorgesteld om de griepvaccins (rechterarm) en de Covid-19-vaccins (linkerarm) systematisch in contralaterale armen te geven.

Als COVID-19- en griepvaccinaties om persoonlijke of logistieke redenen worden uitgesteld, moeten de risicogroepen die voor COVID-19 worden aanbevolen, in de periode september tot oktober 2023 worden gevaccineerd, en vanaf half oktober 2023 voor griep.

Elke regio neemt zelf maatregelen voor de praktische uitvoering van de vaccinaties:

• Vlaanderen: www.laatjevaccineren.be
• Brussel: www.vaccination-info.be; www.coronavirus.brussels
• Wallonië: www.covid.aviq.be/fr ; www.vaccination-info.be; www.Jemevaccine.be
• Duitstalige gemeenschap: www.ostbelgienlive.be

Bronnen:

• Hoge Gezondheidsraad, COVID-19-vaccinatie - Vaccinatiestrategie voor de Belgische bevolking voor 2023-2024
• FOD Volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu

G. Communicatiekloof tussen WN en HL inzake mentale gezondheid op het werk

GoodHabits, een organisatie die voornamelijk online trainingen aanbiedt ter bevordering van de groei van organisaties en hun medewerkers, liet een onderzoek uitvoeren over het effect van investeren in de mentale gezondheid en het welzijn van werknemers.

Samen met het onderzoeksbureau Markteffect werden meer dan 20.000 werknemers uit verschillende functies, sectoren en landen over de hele wereld gevraagd om hun mening en ervaringen over mentale gezondheid en welzijn op het werk te delen.

Hieronder de belangrijkste conclusies:

1. er zijn alarmerend veel medewerkers die burn-outklachten ervaren en zich niet (voldoende) op hun gemak voelen om aan de bel te trekken als de stress oploopt wat wijst op een communicatiekloof tussen werknemers en leidinggevenden als het gaat over mentale gezondheid op het werk, over een gebrek aan cruciale communicatievaardigheden en empathie;
2. in alle landen waar het onderzoek is uitgevoerd, wordt mentale gezondheid gezien als het belangrijkste attribuut voor algeheel welzijn;
3. stressmanagementvaardigheden zijn verreweg de belangrijkste vaardigheden als het gaat om een positieve invloed op welzijn;
4. het stimuleren van sterke sociale contacten heeft een positieve impact op het mentale welzijn van medewerkers;
5. de tijd dringt: medewerkers vertrekken binnen enkele maanden als zij een gebrek aan persoonlijke ontwikkelingsmogelijkheden ervaren.

Bronnen:

• ZigZag HR
• GoodHabitz online training

III. RECENT TOEGEVOEGD

Op regelmatige basis worden praktijkdocumenten toegevoegd aan INNIwise. Deze week toegevoegd:

• Vraag aan de experten : Moet door het bedrijf of de school een arbeidsongevallenverzekering afgesloten worden voor leerlingen of studenten?