nieuwsoverzicht 9 tot 13 september 2024 (wk 38)

I. WIJZIGINGEN IN DE WETGEVING

Er verschenen deze week geen wijzigingen aan de wetgeving, opgenomen in INNIwise.

II. OVERIGE NIEUWSITEMS

A. Meer bewegen zorgt voor minder risico op burn-out

35 procent van de leerkrachten in het middelbaar onderwijs hebben een verhoogd risico op een burn-out. Dat blijkt uit een doctoraatsonderzoek aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB).

Er waren drie meetmomenten tijdens het schooljaar 2019-2020, voor het losbarsten van de COVID-pandemie. In september en oktober liep 25,6 procent een verhoogd risico op een burn-out. Terwijl in november en december het percentage steeg tot 34,8 procent. In januari en februari 2020 daalde dit cijfer dan tot 31,7 procent. Nadien vonden de meetmomenten plaats tijdens de pandemie, waar een daling te zien is van 20,3 procent in maart en april, 24, 8 procent in mei en juni en 20,2 procent in juli en augustus.

Het burn-outrisico nam eerst sterk af bij het begin van de pandemie. Toch blijkt dat de pandemie een negatieve impact heeft gehad op langere termijn, aangezien er hogere percentages voor het burnout-risico worden gemeten dan voor COVID.

Yanni Verhavert is bewegingswetenschapper en geïnteresseerd in de effecten van beweging op het risico voor een burn-out en ook het effect van gezonde voeding, consumptie van fruit en de hoeveelheid dagelijkse slaap bij leerkrachten. Tussen bewegen en een burn-out is een causaal verband, maar het verband hangt af van het domein en de intensiteit. Een matige intensiteit, zoals poetsen, gras maaien, heeft eerder een nadelig effect. Terwijl een fysieke activiteit met een zware intensiteit, zoals fietsen naar het werk, voordelig is. Wanneer men deze zware en intense fysieke activiteit op het werk beoefent, zou dit eerder nadelig zijn. Men vermoed ook dat zitgedrag op het werk nadelig werkt. Terwijl dit eerder een zegen blijkt, doordat de leerkrachten op die manier hun staande inspanningen even kunnen doorbreken. Het moet evenwel vermeden worden om langdurig te zitten.

Een goed slaappatroon tijdens de week werkt voordelig. Langslapers in het weekend hebben wel een hoger risico op een burn-out. Hier kan het betekenen dat deze langslapers slaap moeten inhalen tijdens het weekend, omdat ze tijdens de week te uitgeput zijn geraakt.

Bij voeding is er geen causaal verband gevonden dat deze ook een invloed hebben op het risico van een burn-out, maar er is wel een sterk vermoeden. Indien men voldoende fruit eet (250 gram per dag), dan neemt het risico op een burn-out af. Slechts dertien procent van de bevraagde leerkrachten voldoet aan de gewenste dagelijkse fruitinname volgens het onderzoek.

Volgens Verhavert moeten leerkrachten dus aangemoedigd worden om fysiek actief te zijn buiten de schooluren of tijdens vrije uren op school. De leerkrachten moeten hierbij intrinsiek gemotiveerd worden, de activiteit moet voldoende intensief zijn en de activiteiten moeten de psychologische afstand van het werk faciliteren. Zo is het naar het werk fietsen een goede basis. Ook kunnen er fruitmanden voorzien worden of kunnen leerkrachten worden geïnformeerd over het belang van gezonde voeding. In haar onderzoek doet Verhavert nog aanbevelingen waarmee overheden en leerkrachten aan de slag kunnen.

Literatuuronderzoek toont aan dat stressoren op het werk ook bijdragen aan een ongezondere levensstijl. Indien de werklast en de administratieve taken worden verminderd, zou een leerkracht misschien meer vrije tijd hebben om zich te kunnen focussen op het behouden van een gezonde levensstijl. Men kan dus niet enkel hierop focussen zonder iets te doen aan de stressoren op het werk. Zo zou de overheid voor minder job-gerelateerde stressoren kunnen zorgen zodat er kan worden gefocust op de kerntaken van de leerkracht waardoor er kan worden ingespeeld op de drie basisbehoeften: meer autonomie, meer verbondenheid en meer competentie. Dit leidt tot een verhoogd welzijn, meer motivatie en beter omgaan met problemen.

Bron: VUB

B. Meer kans op arbeidsongevallen bij nieuwe werknemers

Volgens een recente studie van Axa, gedurende de periode 2019-2023, blijkt dat 25% van de slachtoffers van een arbeidsongeval werknemers zijn met een anciënniteit van minder dan één jaar, gevolgd door de groep van werknemers met een anciënniteit tussen één en drie jaar.

Ook Fedris, het Federaal agentschap voor beroepsrisico’s, heeft cijfers uit 2022 die aantonen dat 35,2 procent van de arbeidsongevallen gebeuren bij werknemers met een beroepservaring van minder dan een jaar.

In 2023 werd er eveneens een analyse uitgevoerd. Meer dan een kwart van de ongevallen is ook dan terug te vinden bij de populatie met minder dan een jaar anciënniteit. Bij de berekening van de anciënniteit bij uitzendkrachten wordt er gekeken naar de periode in dienst bij de gebruikersfirma. De top vijf van de betrokken sectoren binnen de AXA-portefeuille: uitzendkrachten, detailhandel, bouw, groothandel en eet- en drinkgelegenheden.

AXA ziet twee opvallende verschillen tussen nieuwe en geroutineerde werknemers (met meer dan tien jaar anciënniteit). Onervaren werknemers hebben beduidend meer ongevallen door het controleverlies over een machine. Dit komt door interne transportmiddelen of machines en installaties in het bedrijf. Ook hebben ze meer ongevallen door te vallen of te struikelen dan de ervaren werknemers.

“Jonge werknemer” en “nieuwe werknemer” hebben niet dezelfde betekenis. Twaalf procent van de slachtoffers zijn ouder dan vijftig jaar en meer dan een kwart ouder dan veertig jaar.

Nieuwe werknemers onthalen is een verplichting voor elke werkgever. Kennis en vaardigheden aanleren kan aan de hand van een ervaren collega, die de nieuwkomer kan helpen bij zijn integratie. Het doel kan worden bereikt indien de ervaren collega voldoende tijd krijgt om zijn rol naar behoren in te vullen. Binnen de onderneming is het van belang om even stil te staan bij het onthaalprogramma. Zo is het belangrijk om te weten hoeveel tijd er effectief wordt gespendeerd aan het onthaal en de opleiding van een nieuwe werknemer. Ook zijn er vaak culturele en taalkundige verschillen die in het oog moeten worden gehouden. Binnen de onderneming zijn begrippen opgenomen in de taakomschrijving of het vakjargon, deze kunnen niet altijd even duidelijk zijn voor een nieuwe werknemer.

Met hun frisse blik kunnen nieuwe werknemers ook een bron van inspiratie zijn opdat het bestaande beleid kan worden bijgestuurd.

Niet enkel nieuwe werknemers zijn het slachtoffer van arbeidsongevallen, ook ervaren medewerkers die al jaren hetzelfde werk doen, kunnen slachtoffer worden. Het is te allen tijde van belang om werknemers aan te spreken en te coachen in het preventiebeleid.

In een analyse van Liantis zijn soortgelijke cijfers teruggevonden.

Een voorbeeld van een onthaalbrochure voor nieuwe medewerkers vind je op onze website.

Bron: Beswic

C. Nieuwe digitale technologieën veilig integreren op de werkvloer

Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk publiceerde een nieuwe discussienota. Hierin wordt dieper ingegaan op de invloed van virtual reality, augmented reality, extended reality en metaverse op de veiligheid en gezondheid op het werk (VGW). Uiteenlopende mogelijkheden, zoals de veilige simulatie van gevaarlijke werkomgevingen, worden bekeken.

Er kan voordeel worden gehaald uit het gebruik van deze technologieën, maar aan de hand van literatuuronderzoek en interviews wordt er in de nota ingegaan op de risico’s en uitdagingen die eraan verbonden zijn, bv. problemen met het zicht door het gebruik van head-mounted displays. Er wordt ook dieper ingegaan op desoriëntatie en een veranderend besef van tijd en ruimte. Dit kan leiden tot ongelukken, stress en bijkomende psychosociale risico’s in verband met nieuwe vormen van fysieke en sociale interacties.

Er wordt verwezen naar vijf hoofdcategorieën. Deze zijn:

1. Fysische en ergonomische risico’s ;
2. Psychosociale risico’s ;
3. Risico’s verbonden met ethische en wettelijke aspecten ;
4. Biologische risico’s ;
5. Andere veiligheids- en gezondheidsaspecten.

Het Europees Vakbondsinstituut (ETUI) vat het beschikbare bewijsmateriaal over gezondheids- en veiligheidsrisico’s op het werk in verband met het gebruik van extended reality-technologieën samen in een recente publicatie.

Zij hebben vijf brede gevarencategorieën geïdentificeerd. Deze zijn fysieke gevaren, ergonomische gevaren, biologische gevaren, psychosociale gevaren en gevaren voor de veiligheid.

In beide publicaties, hierboven besproken, wordt er verwezen naar de studie van het Franse ‘Agence Nationale de Sécurité Sanitaire de l’Alimentation, de l’Environnement et du Travail’.

Het volledige document van het Europees agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk is hier terug te vinden. (Uitsluitend in het Engels)

In het nieuwsoverzicht van week 25 werd het effect van XR op vergaderingen besproken.

Bron: Beswic

D. Apenpokkenvirus zal niet zo’n vaart lopen als coronavirus

Het apenpokkenvirus zal volgens experten niet zo’n vaart lopen als het coronavirus. Toch is het verstandig om als preventieadviseur in bedrijven waar regelmatig wordt gereisd naar tropische gebieden de wetenschappelijke informatie in de gaten te houden. We maakten twee jaar geleden al kennis met het virus, maar nu gaat het om een variant. Dit is de 1b-variant en deze is makkelijker overdraagbaar, niet enkel via seksueel contact, maar ook door nauw contact via de huid.

Mensen wereldwijd hebben contacten met elkaar, bijgevolg zal het virus nog verder oprukken. Toch zien experts dat het minder makkelijk overdraagbaar is in vergelijking met het coronavirus. Hierdoor is het risico op een wereldwijde epidemie kleiner volgens Laurens Liesenborghs van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG).

In de eerste plaats krijgen patiënten griepachtige symptomen, zoals hoofdpijn, koorts, spierpijn, vermoeidheid en/of gezwollen lymfeklieren. Patiënten kunnen bij de nieuwe variant ook huiduitslag over het hele lichaam krijgen. Zo zijn er kinderen in Congo die vol staan met bolletjes. De hoeveelheid hangt af van persoon tot persoon en kunnen zich pas uiten één tot twee weken na de besmetting. Het hele ziekteverloop duurt twee tot drie weken. De uitslag is niet te onderschatten. Het zijn pokkenletsels diep in de huid, die vaak de rest van het leven te zien zijn. Ook zijn ze pijnlijk aan de handen, voeten of slijmvliezen.

Er bestaat geen duidelijkheid over de sterftegraad bij de nieuwe 1b-variant. Laurens Liesenborghs van het Instituut voor Tropische Geneeskunde houdt het op ongeveer 0,5 procent. Het hangt in grote mate af van de gezondheidszorg die ter beschikking is in een bepaald gebied en ook de weerstand van de patiënt is een belangrijk gegeven om rekening mee te houden. Hierdoor wisselt het precieze sterftecijfer. Experts benadrukken dat er nog volop onderzoek naar loopt. Heel wat kinderen stierven in Congo door de nieuwe opstoot. In tegenstelling tot de 1-variant, die al decennialang kleine brandhaardjes veroorzaakt in onder meer Congo, lijkt de nieuwe variant een bredere groep mensen te treffen.

We zitten niet in hetzelfde scenario als met Covid. Men moet zich dus geen zorgen maken ondanks de oplopende cijfers en de noodtoestand. Het virus is goed gekend en is niet in die mate besmettelijk dat het zich snel verspreid onder de bevolking. Afstand houden volstaat in de meeste gevallen en dat is makkelijk aangezien de ziekte relatief herkenbaar is.

Men kan best in isolatie gaan als men denkt besmet te zijn. Men kan bij de huisarts terecht indien er een risicocontact was of als men denkt besmet te zijn.

Via contact tracing proberen overheden een beter beeld te krijgen op de verspreiding. Twee jaar geleden werd in België de vorige variant snel ingeperkt. Dit toont aan dat de preventieve maatregelen en alertheid werken.

Wanda kan altijd worden geconsulteerd voor informatie over inentingen als je naar tropische landen wilt reizen. Het is een referentietool die reizigers en professionelen wil informeren over gezondheid op reis. Men kan er gezondheidsinformatie en vaccinatieadviezen per land terugvinden en ook aanbevolen maatregelen om risico’s te beperken.

Bronnen:

• VRT
• Prebes

E. Duurzaam ondernemen betrekt en motiveert werknemers

Bedrijven zijn zich steeds meer bewust van hun impact op mens en milieu. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt omarmd door organisaties. Er wordt gestreefd naar een gezonde balans tussen mensen, de planeet en hun winst. Dit kan worden geuit in inclusief leiderschap, steun aan goede doelen en het gebruik van groene energie. Zowel organisaties als werknemers kunnen genieten van de aanzienlijke voordelen hiervan.

Op basis van nieuw gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek wordt in deze Research Brief besproken hoe organisaties een effectief duurzaamheidsbeleid zouden kunnen voeren. In de authenticiteit van de inspanningen ligt het geheim.

Duurzaam ondernemen gaat erover dat bedrijven zich effectief verantwoordelijk voelen voor de effecten van hun beslissingen en activiteiten op zowel de samenleving als het milieu. Er ontwikkelt zich een eerlijke bedrijfsvoering waarbij er rekening wordt gehouden met mensenrechten, klantenbelangen en sociale-, ethische-, en milieukwesties in hun dagelijkse activiteiten en strategieën. Bedrijven streven ernaar waarde te creëren voor hun belanghebbenden en mogelijke negatieve effecten te voorkomen door samen te werken.

Duurzaam ondernemen heeft een enorm positieve impact op werknemers. Onderlinge relaties kunnen worden bevorderd, waardoor er een aangename en constructieve werksfeer wordt ontwikkeld, waar werknemers een meer samenwerkingsgerichte werkomgeving verkrijgen. Duurzaamheidsinitiatieven leiden ook tot een verhoogde betrokkenheid van werknemers, waardoor de productiviteit verhoogt.

Werknemers die positief staan tegenover deze duurzaamheidsinitiatieven zijn loyaler en minder geneigd elders werk te zoeken. Werknemers voelen zich meer gewaardeerd, betrokken en verbonden indien er duurzaam wordt ondernomen. Zo kunnen de tevredenheid en prestaties van werknemers sterk verbeteren.

Niet alle duurzaamheidsinspanningen worden even goed ontvangen door werknemers of consumenten volgens onderzoek. Voor sommigen betekent het dat er slechts oppervlakkige pogingen worden gedaan om een positief imago op te bouwen. Indien de inspanning als oprecht wordt ervaren, kan dat een positieve impact hebben. Het idee authenticiteit in duurzaam ondernemen is belangrijk voor het succes van een duurzaamheidsbeleid.

In de Belgische banksector werd bijvoorbeeld onderzocht hoe authenticiteit in duurzaam ondernemen de betrokkenheid van werknemers beïnvloedt. Uit het onderzoek blijkt dat werknemers die duurzaamheidsinitiatieven van hun organisatie als authentiek ervaren zich rechtvaardiger behandeld voelen. Ook kunnen ze zich sterker identificeren met hun organisatie. Ze vertonen dan een grotere bereidheid tot extra rolgedrag, zoals collega’s helpen, … Vooral de perceptie van werknemers over authenticiteit wordt gestimuleerd zodat werknemers extra rolgedrag vertonen.

Uit het onderzoek blijkt ook dat ethisch leiderschap van belang is. Indien een bedrijfsleider de authenticiteit van het duurzaamheidsbeleid ondersteunt door zich ethisch te gedragen, zijn de werknemers meer geneigd om extra inspanningen te leveren. Als de leidinggevende zich niet of minder ethisch gedraagt, kan dit het positieve effect op het gedrag van werknemers ondermijnen.

Om hun gedrag te bepalen, baseren werknemers zich zowel op de authenticiteit van het duurzaamheidsbeleid als ethisch leiderschap.

Enkele tips voor organisaties:

• Betrek werknemers bij het doel van duurzaam ondernemen ;
• Verzeker leiderschapsondersteuning voor het duurzaamheidsbeleid.

Bron: UGent

III. PRAKTISCHE INFORMATIE

Recent zijn enkele nieuwe blogpost toegevoegd. Zag jij deze al?

• Wereld Zelfmoordpreventie Dag
• Wereld EHBO-dag