Preventieadviseur Raf D’haen (Aquafin) over de impact van de coronacrisis op zijn job

Raf D’haen is voltijds preventieadviseur bij Aquafin. De coronacrisis zorgde ook bij hen voor extra uitdagingen. “We hebben een multidisciplinair coronateam opgericht en dat loopt eigenlijk heel goed.” Raf legt uit hoe hij en het team concreet te werk zijn gegaan.

Wat is uw takenpakket als preventieadviseur bij Aquafin?

“Onze preventiedienst bestaat uit 5 vaste medewerkers. Wij verdelen onze taken onderling afhankelijk van de regio en onze afzonderlijke specialiteiten. Ikzelf werk hier sinds 2016 en ben voornamelijk verantwoordelijk voor alles wat te maken heeft met veiligheidscultuur. Een ander belangrijk deel van mijn job is het domein psychosociaal welzijn en ander beleidsondersteunend werk.”

Hoe zijn jullie bij Aquafin voorbereid op crisissen, zoals de coronacrisis?

“Enkele jaren geleden zijn we een veiligheidscultuurtraject gestart. Onze ambitie was en is om een proactieve veiligheidscultuur te realiseren. Bij de startmeeting in 2017 kwam namelijk naar boven dat we een eerder berekenende/reactieve veiligheidscultuur hadden. In het beheersen van crisissituaties waren we echter al sterk. Denk onder andere aan de treinramp in Wetteren waarbij Aquafin snel moest schakelen.”

Hebben jullie ook proactief gereageerd op de coronacrisis?

“De voorbije periode heeft me geleerd dat je niet kan werken aan een proactieve veiligheidscultuur zonder ook de bedrijfscultuur en de ruimere maatschappelijke context te begrijpen. In het begin was iedereen in België, en bij uitbreiding Europa, heel terughoudend en relativerend als het om corona ging. Eerst dachten we dat het niet tot bij ons zou raken. Toen het virus hier dan toch was, kregen we vanuit de overheid de boodschap dat het allemaal beheersbaar was. Proactiviteit was ver zoek in het beleid. We hebben bij Aquafin echter al vlug, met succes, beslist om de switch te maken naar telewerk.”

Bleven alle medewerkers sinds het begin van de lockdown aan het werk?

“Onze werven lagen eerst een tijdje stil, maar dankzij een leidraad konden de werven weer veilig herstarten. We zijn heel snel naar 90 % van onze werfcapaciteit gegaan. Aquafin is heel goed in crisisbeheer. Wij zijn dan ook een essentieel bedrijf. Je kan niet zomaar stoppen met afvalwater te zuiveren. Onze activiteiten moesten, met respect voor de veiligheidsmaatregelen, blijven doorlopen. We waren goed voorbereid op de switch naar telewerk en ook voor de mensen in het veld hebben we snel maatregelen kunnen opstellen om alles zo veilig mogelijk te laten verlopen. Onze maatregelen hebben we vervolgens verfijnd tot leidraden voor de hele sector.”

Hoe garanderen jullie de veiligheid van iedereen?

“De leidraad is toegespitst op functieniveau. Op de werven zijn de vereiste beschermingsmiddelen gekend, alsook welke activiteiten toegestaan zijn. Er zijn ook specificaties voor kantoormedewerkers en technici. Het multidisciplinaire coronateam bestaat uit verschillende directies zitten, hr, de preventiedienst en de communicatiedienst. En dat loopt heel goed.”

Hadden jullie van bij het begin voldoende beschermingsmateriaal?

“We hadden aanvankelijk niet genoeg mondmaskers in voorraad, maar we hebben het geluk dat onze CEO vroeger bij BASF werkte. Hij heeft via zijn connecties daar een voorraad van 1000 FFP3-maskers kunnen krijgen. Ook hebben we meteen bekeken of en hoe we onze mondmaskers kunnen hergebruiken. Via droogoventjes kunnen we de maskers effectief recupereren. Op voorwaarde dat ze niet te vuil zijn uiteraard. Ondertussen krijgen we alweer nieuwe bestellingen binnen. En we verwachten ook nog een bestelling via mijn vorige werkgever Universiteit Antwerpen.”

Hoe gaan de medewerkers bij Aquafin om met de coronacrisis?

“We vingen vrij snel signalen op via onze vertrouwenspersonen over medewerkers die last hadden van angst. De schrik zat er bij sommigen in om besmet te raken en ernstig ziek te worden. Anderen voelden zich dan weer geïsoleerd. Vooral alleenstaanden die geen gezin hebben om op terug te vallen. Ook waren er mensen die het moeilijk hadden met de combinatie werk-privé. Vaak kampten ze met schuldgevoelens omdat ze het gevoel hadden dat ze niet meer goed genoeg presteerden. We hebben daarop ingespeeld via berichten van de directie aan het personeel. Daarin werd benadrukt dat het gezin nu op de eerste plaats komt en dat het geen ramp is als het werk tijdelijk wat minder aandacht krijgt. Er werd en wordt heel veel begrip getoond voor de situatie van de medewerkers. Ze kunnen trouwens online ook tips & tricks en FAQ’s raadplegen rond corona.”

Wat zijn de grootste uitdagingen geweest tot nu toe?

“We kunnen meer online regelen dan we vooraf dachten, zoals sollicitaties en opleidingen. Er is veel mogelijk, als je bepaalde patronen doorbreekt. Dat is dan weer het positieve aan deze crisis. Al zijn er toch bepaalde opleidingen die echt in de praktijk moeten kunnen doorgaan. Zoals de bevoegdheid ‘betreden van besloten ruimtes’, waaronder rioleringen en pompstations. We hebben daar nu een online opleiding van gemaakt, maar dat is niet ideaal natuurlijk. We gaan in de toekomst toch bepaalde praktijkmodules weer moeten toelaten mits de nodige bescherming.”

Wat is jullie plan van aanpak voor de komende maanden?

“Het merendeel van het personeel werkt nu nog thuis. Bij Aquafin willen we nooit iemand verplichten om naar het hoofdkantoor te komen. Als iemand zich niet veilig voelt of tot een risicogroep behoort, moet hij of zij kunnen beslissen om thuis te blijven werken. Er is een periode geweest dat er meer mensen naar kantoor begonnen te komen eind juni, begin juli. We waren hier volledig op voorbereid met onder andere aanduidingen van looprichtingen, markeringen van werkplekken waar gewerkt mag worden, mondmaskers, touchpens … Sinds het begin van de tweede golf is thuiswerken terug de norm. We moeten naar manieren zoeken om in de nabije toekomst op een veilige manier samen te komen. Bij voorkeur in openlucht, maar dit is uiteraard niet altijd mogelijk. Daarom hebben we op het hoofdkantoor een audit laten doen van onze koeling- en ventilatie-installatie (HVAC). We wilden zo achterhalen in welk lokaal we met hoeveel mensen een bepaalde activiteit kunnen laten doorgaan en hoelang. We overwegen nu om CO2 te monitoren en zo de kwaliteit van de lucht/ventilatie te bewaken.”

Hoe hebt u persoonlijk de voorbije periode ervaren?

“Als preventieadviseur zit je altijd in een soort van spanningsveld. Je wil een bepaalde maatregel adviseren, maar je moet steeds rekening houden met verschillende belangen en gevoeligheden. Corona heeft dit spanningsveld duidelijker gemaakt. Men hamerde er op een gegeven moment op dat de economie moest heropgestart worden. Maar dat economisch belang dreigde in conflict te komen met onze gezondheid en veiligheid. Ook bij de virologen merk je dat spanningsveld. Zij zijn momenteel eigenlijk een beetje de preventieadviseurs van onze samenleving. Ze willen bepaalde veiligheidsmaatregelen adviseren vanuit hun expertise als viroloog, maar dat stoot soms op weerstand bij het grote publiek en de overheid. Gelukkig zijn de meeste mensen er ondertussen van overtuigd dat strikte maatregelen echt wel noodzakelijk zijn. Er is meer draagvlak ontstaan.”